热巴·格绒泽仁：我是骄傲的图伯特人

“天之央
地之心
雪山环绕之地
所有江河的源头
山高土净
一个如此美丽的国度
人生而圣贤英雄
依良法行事
千里马之乡……”

从吐蕃第一代皇帝聂赤赞普时期流传至今的一首古老歌谣，以诗性的语言如此描述生养我们的这一片神性与灵性交融地圣洁家园。

“向美而生，向善而行”是我对古老史书中具有“图伯特”、“博”、“岗坚”、“卡唯迥”（雪域）、“斯登迥”（清凉之地）、“萨利门迥”（药域，指境内生长出产能够治疗四百二十四种疾病的药材，故得名药域）等称谓的这一民族，基于过去的辉煌历史与当下的现实景象，独特的人文精神与自然地理环境而经过深思熟虑后的一句概括与形容。

···

自孩提时代起，我时常从父辈的口中，从拼音文字长篇累牍的史书和佛教经典中听到和读到这样一句话：生在“博域曲登辛康”，即生在雪域教法的净土福地，是我们前世今生累积的福报和因果示现。

作为世界第三极的雪域高原，天地高洁，草原丰茂，河谷温润，江河奔涌，森林葱郁，禽鸟飞旋，走兽徜徉。勤劳勇敢，美丽智慧的人们笃信佛教与苯波教，与世无争，虔诚悲悯。我们的祖先以无比的智慧和勇敢，挣脱并超越了世界屋脊空气稀薄高寒艰辛的自然环境的重重局限与束缚，创造了举世瞩目的雪域文明。

从古至今，无论是起源于本土的苯波教，还是舶来的佛教，到最后佛苯相融的藏传佛教，皆以教义的形式提倡人们必须追求自身心灵与形体的纯净无污，与自然万物平等的相依相存，珍爱和敬畏一切有形无形的生命，共同维系、构建、保护好生生世世的依处和家园。

苯教与佛教极力强调和倡导人与自然唇齿相依的和谐共存关系。苯波教提出了“外壳内心说”，即把自然生态环境比作一枚鸡蛋的外壳，把人与动物等生灵比做鸡蛋的蛋黄与核心。如果没有了外壳的保护，居住在里面的生命也就无法存活。以救度六道众生为己任的大乘佛教，倡导“如母众生”，即强调人类需要视一切众生和生命为自己的生身母亲。没有大自然母亲，哪来的人类。藏传佛教的本质就是包容与和平，善与慈悲。我们生活的这个地球，国与国之间，民族与民族之间，人与人之间唯有慈悲、爱、宽容，才能获得真正意义上的和谐共荣和安宁与幸福。

···

1642年，甚至更早的时期至更早的时期图伯特就颁布了最初的环境保护法—“山谷令”，也称“山水禁令”，开启了世界上最早立法保护野生动物与自然环境的先河。并于1913年废除死刑，是世界上最早废除死刑的地方之一。

历史上建立了亚细亚最大帝国的吐蕃在引进了佛教之后，开始卸下所向披靡，征服四方的刀剑与盔甲，遁入自利利他的佛教清净之境。迄今为止，向世界输出的只有仁爱与和平，只有善与文明。他们从来不认为自己是大自然的征服者和改造者，而是谦卑智慧地仰仗大自然的恩惠而生生不息。

可以说，几个世纪以来，他们的祖祖辈辈都在为保护人类世界的家园—蓝色地球第三极的生态环境而前赴后继，居功至伟。

···

对于以善和美为最高价值追求的藏人来说，他们捧给人类世界的不仅仅是美丽神奇的雪域高原，不仅仅是善与慈悲的藏传佛教文明，还有一系列独一无二如数家珍的图伯特象征与标志，如藏獒、牦牛、藏羚羊、熊猫、雪豹、冬虫夏草、青杠菌（松茸）、藏医学、格萨尔史诗及其神异的说唱艺人、高耸入云的古碉……

游走于卫藏、安多、康区、嘉绒十八谷的广袤大地，我常惊叹于伟大祖先在辽阔草原和秀美河谷搭建起来的如诗如画的建筑群落：牛毛帐篷、帆布帐篷、嘉绒民居与古碉、木雅民居、道孚民居、甘孜炉霍一带的崩科房、乡城白色藏房、理塘和稻城的石砌房、杰塘民居、德钦民居、阿坝民居、青海甘南一带的安多民居、昌都民居、拉萨的别墅、卫藏南部谷地的碉房、雅鲁藏布江流域林区的木板屋、阿里的窑洞，以及高高矗立在嘉绒地区的石砌古碉与康区乡城、得荣一带的夯土古碉等等，这些风格各异，种类繁多，美轮美奂的建筑，与蓝天、白云、雪山、草原、野花、溪涧江河、田园、树木、牛羊马犬等一道构成了这个族群以文化为媒介的自然景色，构成了集体性的风景记忆与风景概念。

从建筑艺术、风格、种类、建筑水平来讲，一个单一民族的民居建筑样式和种类如此之多，建筑技艺如此精湛，建筑审美水平如此之高，在世界民族之林也是首屈一指。也许大多数人的脑海中只会浮现出雄伟庄严的布达拉宫、雍布拉宫以及金碧辉煌的各大寺院，鲜有人会提及遍布雪域无垠草原与山山水水的精美绝伦的民居建筑群落。这些建筑选址考究，因地制宜，用材环保，皆为土木、土石、石木建筑，不产生任何建筑垃圾。它们既不是帝王的宫殿，也不是神佛的庙宇，而是平民百姓安居乐业的美好栖所。

···

图伯特是一个爱美、懂美、信仰美、能够尽情展现美的民族，这从服饰便会一目了然。我们有着这个世上种类和样式最为繁多，色彩和风格最为华丽高雅的传统服饰。几乎每一片牧场，每一个村落都有自成一体，深具地域特色和历史悠久的服饰文化。尤以女性服饰的丰富多彩和赏心悦目而闻名于世。

总的来说，康区、卫藏、安多、嘉绒等地的服饰，男性服饰尽显英武华贵，粗犷奔放。女性服饰优雅富贵，华丽端庄。这种具有贵族风范的女性服饰兼具色泽鲜艳与古朴典雅，在实用性与美观上都达到了极高的美学水准。这些服饰，无疑是我们的一种符号或者识别标志。

正如2016年藏历新年，阿米日嘎政府为藏历年送来的祝福语中说：你们的歌舞、诗歌、艺术和文学丰富了人类的文明……

···

图伯特传统的歌舞文化，是千万年来从美丽富足的心灵深处，从智慧优雅的精神风貌里，是从甘苦生活的褶皱里流淌而出的醉美人间的音符和蹈舞。世间所有美丽的词藻和修饰都可以用在赞美她的身上。弦子、踢踏、锅庄、山歌、牧歌、歌卦、宗教法舞、呼麦、玛尼诵唱……犹如繁星璀璨，布满浩瀚的天宇。

与歌舞文化伴生的弹奏乐器，如碧旺琴、扎年琴（包括三弦琴和六弦琴）、曼陀罗、鼓、鹰笛、竹笛，以及名目繁多的宗教乐器等。可以毫不夸张地说，藏人与歌舞的关系，就像食物与盐，肺与空气。

当我看见溪流与江河湖畔的石头上，镌刻的祈福经文和吉祥图案时；当我看见寺院和山崖绝壁上画满了微笑的佛时；当我看见人们小心翼翼地捡拾起路上的昆虫，以免它们被路人踩死踩伤的慈悲举动时；当我看见牧场和村落里，白发苍苍的老人和孩子们在昏暗的灯光下自发组织学习美丽的拼音文字，拯救濒临消失的母语时；当我看见图伯特人昂起高贵的头颅，挥舞长袖，踏起舞步，悠扬动人的歌声感天动地的时候；当我看见人们无惧风霜雪雨，心间开满喜乐的莲花，脸颊绽放迷人的笑容，磕着长头一路匍匐向圣城出发的时候……

我知道，我知道这是一个把与生俱来的善良和美丽完美地融入天地万物，融进自己身语意与衣食住行的一个高贵而天性快乐的民族，我无时无刻不为自己是这个民族的一份子而欢喜、骄傲、自豪。

转自：http://www.weixindou.com/p/7BAQ03LN2XZJ34S1T52Y.html

ཁ་བརྡ། | བོད་རྒྱའི་གནད་དོན། རྩོམ་ཡིག་གཤག་བཅོས། མགོ་གཉིས་མ་དང་མང་གཙོའི་ཁྲིམས་སྲིད།

—-རྩོམ་པ་པོ། ཐང་ཏང་ཧུང་།
ལོ་ཙཱ་བ། སད་མི།

སྒྱུར་བ་པོའི་མཚམས་སྦྱོར་སྐད་ཆ།

རྩོམ་ཡིག་འདི་ནི་མིག་སྔར་དབྱི་སི་རལ་གནས་སྡོད་རྒྱ་མིའི་གྲགས་ཅན་རྩོམ་པ་པོ་ཐང་ཏང་ཧུང་གིས་བརྩམས་ཤིང་། ཉེ་ཆར་ཟླ་བ་ 8 པའི་ནང་ཁོང་གིས་ <<བོད་རྒྱའི་གནད་དོན། བཀྲེས་སྟག་མུག་སྤྱང་མདུན་གྱི་རི་དྭགས>>ཞེས་པའི་རྩོམ་རིང་ཞིག་ཨ་རིིར་རྟེན་གཞི་བྱས་པའི་<<མང་གཙོའི་རྒྱ་ནག>>www.minzhuzhongguo.orgཅེས་པའི་དྲ་བར་བསྐུར་བ་རེད་མོད། རྩོམ་ཡིག་འདིས1949 གོང་དུ་ཅི་ལྟར་བོད་རང་དབང་རང་བཙན་གྱི་རྒྱལ་ཁབ་ཅིག་ཡིན་རབས་རྒྱུ་མ་ཕུ་འདེད་བྱས་ཡོད་དུས། མང་གཙོའི་རྒྱ་ནག་ཚང་གིས་བསམ་བཞིན་དུ་མཚམས་སྦྱོར་ཡ་མ་ཟུང་གླན་པ་དང་། རྩོམ་པ་པོའི་མཇུག་སྡུད་སྐད་ཆའང་ནག་གསུབ་བཏང་ནས་འགོད་སྤེལ་བྱས་རྐྱེན་ཆེད་དུ་ཐེར་འདོན་རྩོམ་ཡིག་འདི་སྤེལ་བ་རེད། མང་གཙོའི་རྒྱ་ནག་ཟེར་བའི་དྲ་བ་འདི་ཕྱི་སྡོད་རྒྱ་མི་དམངས་གཙོ་དོན་གཉེར་ཅན་ཁས་འཆེ་བ་འགས་བདག་གིར་བྱས་པ་ཞིག་རེད་ལ། རྒྱ་མི་འདི་ཚོ་ཁོ་རང་ཚོའི་རྒྱ་ནག་ཏུ་འདུག་བཟོད་བྲལ་ནས་ནུབ་ཕྱོགས་རང་དབང་རྒྱལ་ཁབ་དག་ཏུ་བྲོས་བྱོལ་ལ་ཕྱིན་པའི་གྲས་རེད།

ཁོ་ཚོས་ཟེར་ན། ཁོ་ཚོ་ནི་རྒྱ་མི་ཤེས་ཡོན་ཅན་ཡིན་ཟེར། རྒྱ་ནག་གི་སྒལ་ཚིགས་ཡོད་པའི་མི་བུ་ཡིན་ཟེར། དེས་ན། ནམ་ནམ་ཞར་ཞར་དུ་ཁོ་ཚོས་རྒྱ་ནག་རང་དབང་དང་མང་གཙོ་འགྲོ་བར་སྐུལ་འདེད་དང་། བོད་སོགས་ལ་གདུང་སེམས་མཉམ་སྐྱེའི་སྒོ་ནས་རྒྱབ་སྐྱོར་བྱེད་ཀྱི་ཡོད་ཟེར། དོན་ངོ་མར། མང་གཙོ་དོན་གཉེར་ཅན་ཟེར་བའི་ཕྱི་སྡོད་རྒྱ་མི་འདི་ཚོས། བོད་རྒྱའི་གནད་དོན་གྱི་འགག་རྩར་ཐུག་དུས་རྒྱ་ནག་གཞུང་དང་ཚད་མཐོའི་མགྲིན་དབྱངས་གཅིག་ཏུ་འགྱུར་ལ། བོད་ངོས་ཕྱོགས་ལ་ཁེ་བཟང་ཁ་གང་སྐར་མ་གང་སྟེར་གི་མེད། ཕྱི་ཚུལ་ཙམ་དུ་བལྟས་ན། བོད་རྒྱ་འབྲེལ་མོལ་སྐོར་ལ་རྒྱ་མི་མང་གཙོ་དོན་གཉེར་བ་འདི་ཚོས་བོད་མིར་རྒྱབ་སྐྱོར་ཡོད་པའི་རྣམ་པ་སྟོན་མོད། དོན་དུ་བོད་དང་ཤར་ཏུ་ཁི་སི་ཐན། སོག་པོ་བཅས་ངེས་པར་རྒྱ་ནག་དང་ཁ་འབྲལ་ཆོག་གི་མ་རེད། ཁྱོད་ཚོར་རང་ཐག་རང་གཅོད་དབང་ཆ་ཡོད་མི་འོས། ཡིན་གཅིག་མིན་གཉིས་རྒྱ་ནག་པ་བཟོ་དགོས་ཟེར་བའི་འདུ་ཤེས་བློ་རྡོ་རྗེའི་བྲག་ལས་སྲ་ལ། རྒྱ་མིའི་གཞུང་གི་ལྟ་བ་ལངས་ཕྱོགས་དང་ཆུ་ལ་ཆུ་བཞག་ཡིན་པ་ནི། <<བོད་རྒྱའི་གནད་དོན། རྩོམ་ཡིག་གཤག་བཅོས། མགོ་གཉིས་མ་དང་མང་གཙོའི་ཁྲིམས་སྲིད>>(རྩོམ་བྱང་འདིར་མ་ཡིག་ལྟར་ཨུ་ཚུགས་བརྒྱབས་ནས་ཐད་སྒྱུར་བྱས་ན། <<བོད་ཀྱི་གནད་དོན། བཙོག་འདོར་གཏམ་གསར། བསམ་བློ་སྣ་གཉིས་དང་མང་གཙོ་ཁྲིམས་སྲིད>>ཅེས་འབྲི་དགོས་མོད། འདིར་རྩོམ་ཡིག་ཧྲིལ་པོའི་བསྟན་དོན་ནམ་དོན་སྒྱུར་རང་གི་དབང་དུ་བྱས་ནས་འདི་ལྟར་བསྒྱུར་བ་ཡིན) ཅེས་པ་འདི་བཀླགས་ན་ཤེས།

ཞོར་དུ། རྩོམ་པ་པོ་འདི་ངོས་སྦྱོར་རོབ་ཙམ་ཞུ་འདོད། ཐང་ཏང་ཧུང་ནི་དབྱི་སི་རལ་གནས་སྡོད་བྱས་ཡོད་ལ། བོད་རྒྱའི་འཐབ་རྩོད་ཐད་བོད་མིར་དོན་དམ་རྒྱབ་སྐྱོར་གནང་མཁན། ཡང་ན། 1949 སྔོན། བོད་ནི་རང་བཙན་གཙང་མའི་རྒྱལ་ཁབ་ཅིག་ཏུ་ཁས་ལེན་བྱེད་ལ། ཁ་ཞེ་གཉིས་མེད་སྒོ་ནས་མ་འོངས་པར་བོད་མིར་མི་རིགས་རང་ཐག་རང་གཅོད་དབང་ཆ་དགོས་པར་མཐའ་གཅིག་ཏུ་རྒྱབ་སྐྱོར་བྱེད་མཁན་ཡང་ཡིན། མོས་བསམ་ན། བོད་རྒྱའི་གནད་དོན་ནི་རྒྱ་ནག་གིས་བོད་ཡུལ་བཙན་འཛུལ་བཙན་བཟུང་བྱས་ཏེ་དབང་སྒྱུར་བྱས་པ་དང་། འཐབ་རྩོད་འདི་ནི་བཙན་འཛུལ་དང་མི་སེར་སྤེལ་བར་ངོ་རྒོལ་བྱེད་པའི་ལས་འགུལ་ཞིག་ཏུ་འདོད་ཀྱི་ཡོད། ད་ཕན་ཁོ་མོས <<བོད་ཀྱི་དཀའ་སྡུག་དང་ངའི་ཞབས་འདྲེན>><<བོད་དོན་གྱི་འགག་རྩའི་ཐ་སྙད་དང་ཆེད་དུ་སྤྱད་པའི་ཚིག་བརྗོད>> <<བོད་གནའ་སྔ་མོ་ནས་རྒྱ་ནག་གི་ཆ་ཤས་ཨེ་རེད>><<བོད་རྒྱའི་གནད་དོན། བཙན་རྒྱལ་བའི་མདུན་སྐྱོད་རོལ་དབྱངས། >><<བོད་རྒྱའི་གནད་དོན། བཀྲེས་སྟག་མུག་སྤྱང་མདུན་གྱི་རི་དྭགས>> སོགས་འཐེན་ཤུགས་ཡོད་པའི་དཔྱད་གཏམ་མང་པོ་སྤེལ་ལ། ད་དུང་ཉེ་བའི་ནང་བཙན་བྱོལ་བོད་གཞུང་ཐེ་ཝན་དོན་གཅོད་ལས་ཁུངས་ཀྱི་རོགས་རམ་འོག་གངས་ལྗོངས་པར་སྐྲུན་ཁང་ནས<<བོད་ཀྱི་དུས་ལོག—རྒན་རབས་བཙན་བྱོལ་བོད་མི་བཅར་འདྲིའི་ཟིན་ཐོ>>ཞེས་པའི་དཔེ་དེབ་ལྗིད་ཚད་ཡག་པོ་ཡོད་པ་ཞིག་པར་སྐྲུན་བྱ་ཐུབ་པ་བཅས།

རྩོམ་པ་པོས་ཐོག་མའི་འགྲེལ་བརྗོད།

གནད་དོན་ངོ་མ་ཡོད་ས་འདི་ལྟར་ཏེ། གལ་སྲིད་སྨྲ་བརྗོད་རང་དབང་གི་དམིགས་འབེན་རྒྱུན་འཁྱོངས་བྱེད་ཀྱི་ཡོད་ཚེ། ད་དུང་མི་དམངས་ཀྱི་བདག་དབང་བརྗོད་པའི་རང་དབང་ལའང་བརྩི་སྲུང་བྱ་དགོས། གནད་དོན་ངོ་མ་ནི། བྱེད་སྟངས་འདི་མགོ་གཉིས་མའི<<མང་གཙོའི་རྒྱ་ནག>>ཅིག་ཨེ་རེད། མང་གཙོའི་རྒྱ་ནག་འདིར་ཁྱད་མཚར་ཅན་གྱི་དབང་ཆ་ཞིག་ཡོད་པ་ནི། རང་སོ་སོའི་འདོད་མོས་རང་བཞིན་སྒོ་ནས་གཞན་གྱི་རྩོམ་ཡིག་གཤག་བཅོས་བྱེད་ཆོག་ལ། ཞིབ་ཚགས་ངང་ནས་རྩོམ་ཡིག་ནང་དོན་བཟོ་བཅོས་རྒྱག་ཆོག དེ་ལྟར་བྱས་ནས་ཀློག་པ་པོ་བསམ་བློ་གུ་དོག་ཏུ་གཏོང་བ་དང་ཚོད་འཛིན་བྱས་ཏེ། སྣེ་འཁྲིད་ཀྱི་ཡོད་པ་ཨེ་ཡིན། དེ་ནི་སྔོན་ཆད་སུས་བཏང་འཛིན་བྱས་ཡོད་ན། འབྱུང་འགྱུར་ཡང་དེས་བཏང་འཛིན་བྱེད་ཀྱི་རེད་ཟེར་བའི་མང་གཙོའི་རྒྱ་ནག་ཅིག་ཨེ་ཡིན།

1.རྩོམ་ཡིག་གཤག་བཅོས།

1951ལོར། བཙན་ཤེད་འོག་བོད་དང་རྒྱ་ནག་དབར<<ཆིངས་དོན་བཅུ་བདུན>>བཞག་རྗེས། བོད་སྲིད་གཞུང་གི་དབུ་ཁྲིད་རྩེ་དཔོན་ཞྭ་སྒབ་པ་དབང་ཕྱུག་བདེ་ལྡན་རྒྱལ་མཚམས་བརྒལ་ནས་རྒྱ་གར་དུ་འབྱོར་བ་རེད། ཁོང་གི་བརྩམས་ཆོས་གྲགས་ཅན <<བོད་ཀྱི་སྲིད་དོན་རྒྱལ་རབས>>གླེང་བརྗོད་ལས། ང་བོད་དུ་བཙན་དབང་སྒོ་ནས་རྒྱ་དམར་དང་མཉམ་ལས་བྱེད་པར་ལོག་འདོད་མེད་ཅེས་གསུངས།

རང་ཉིད་ཀྱི་གནའ་བོའི་རྒྱལ་ཁབ་རི་ཆུ་ཆག་གྲུམ་བཏང་བ་དངོས་སུ་མཐོང་བའི་བོད་མི་འདི་དང་ལྷན་ཅིག་ཏུ་འགྲོགས་པའི་སྐྱོ་སྡུག་གི་རོགས་ཟླ་ཞིག་ཡོད་པ་ནི། བོད་ཀྱི་གནའ་དཔེ་འབོར་ཆེན་དེ་དང་བོད་སྲིད་གཞུང་གི་འགངས་ཆེའི་ལས་དོན་ཡིག་ཚགས་དེ་དག་རེད། 【1】ཞྭ་སྒབ་པས་ཧ་ཅང་ཕུན་སུམ་ཚོགས་པའི་རྒྱུ་ཆ་དེ་དག་ལ་གཞི་བཅས་ཏེ་དཔྱད་པ་མཐར་ཕྱིན་བྱས་པ་རེད། ཁོང་གིས་མི་ལོ་བཅུ་ཉི་ཤུའི་རིང་རྩོམ་འབྲི་བྱས། 1967དང1976བཅས་ཆག་སྒོ་བསྟུད་མར་བརྩེགས་པའི་ལོ་ཟླའི་ནང་དུ། <<བོད་ཀྱི་སྲིད་དོན་རྒྱལ་རབས>>བོད་དབྱིན་པར་གཞི་སྡེབ་གཅིག་ཏུ་བཏོན་པ་རེད། དཔེ་དེབ་མཚམས་སྦྱོར་ལས་འབོད་སྐུལ་འདི་ལྟར་གནང་བ་སྟེ། ཁྱོད་ཀྱི་མིག་ཟུང་གཙང་ཕྱིས་བྱས་ནས་དངོས་དོན་ལ་དཔྱད་ཞིབ་བྱས་ཐོག བོད་རང་བཙན་རྒྱལ་ཁབ་འདིའི་ལོ་རྒྱུས་ཀྱི་མཐའ་རྒྱ་ཆོད་ཤོག་ཅེས་བྲིས་ཡོད།

འོ་ནའང་། བོད་ནང་གི་བོད་མི་དང་རྒྱ་ནག་པ་སུས་ཀྱང་བོད་ཀྱི་ལོ་རྒྱུས་སྒང་གི་དབང་ཆ་ཁ་གསལ་བཟོས་མེད། ད་ཕན<<བོད་ཀྱི་སྲིད་དོན་རྒྱལ་རབས>>འདིར་རྒྱ་གཞུང་ནང་ཁུལ་གྱི་རྒྱ་འགྱུར་པར་གཞི་གཉིས་ཡོད། དེ་དག་དམིགས་བསལ་གོ་གནས་ཡོད་པའི་ནང་ཁུལ་མི་སྣར་སུན་འབྱིན་བྱ་སྤྱད་འབའ་ཞིག་ཏུ་གཡར་བ་རེད། ནང་ཁུལ་གྱི་རྒྱ་འགྱུར་པར་གཞི་འདི་གཉིས་ལས། གཅིག་གིས<<བོད་ཀྱི་སྲིད་དོན་རྒྱལ་རབས>>ཞེས་བསྒྱུར་ཡོད་པ་དང་། ཅིག་ཤོས་ལས <<བོད་ཁུལ་གྱི་སྲིད་དོན་རྒྱལ་རབས>>ཞེས་བཅོས་སྒྱུར་བྱས་ཡོད་པ་རེད། མ་གཞི་བོད་ཡིག་རང་སྟེང་ན་ཡོད་པའི་བོད་དང་། དབྱིན་ཡིག་ན་ཡོད་པའིTibet སོ་སོའི་ནང་དོན་ནི་བོད་ཁུལ་ཟེར་བ་འདི་མ་རེད། བོད་ཁུལ་ཟེར་བའི་ནང་དོན་ནི་རྒྱ་ནག་གི་བོད་རིགས་གནས་སྡོད་ས་ཁུལ་ཞེས་པའི་དོན་ཡིན། རེད་དེ། རྒྱ་ནག་དབུས་གཞུང་ཏང་སློབ་ཀྱི་བོད་རིག་པ་བ་དང་། དགེ་རྒན་ཆེན་མོ་ཧུའུ་ཡན་གྱིས་བཤད་དོན། བོད་ཁུལ་ལ་བསྒྱུར་ན་ཆེས་ཡང་དག་པ་རེད་ཟེར་ཡོད། 【2】

བོད་ཀྱི་ལོ་རྒྱུས་ངོ་མ་ཞིག་མཁོ་སྤྲོད་བྱེད་པའི་སླད་དུ<<བོད་ཀྱི་སྲིད་དོན་རྒྱལ་རབས>>ན་བཀོད་པའི་ནང་དོན་བཙོག་པ་རྣམས་འདོར་དགོས་ཟེར། 【3】འདིའི་ཆེད་དུ་རྒྱ་གུང་ཁྲན་གྱིས་དམིགས་སུ་བཀར་ནས་ཆེད་མཁས་ཚོགས་པ་བཙུགས་ཏེ<<བོད་ཀྱི་སྲིད་དོན་རྒྱལ་རབས>>གཤག་ལས་བཟོ་བཅོས་བྱས། <<བོད་ཀྱི་སྲིད་དོན་རྒྱལ་རབས>>མ་དེབ་དེ་མགོ་ནས་མཇུག་བར་དྲེག་པ་ཅན་ཞིག་ཏུ་བརྩིས་ནས་མི་རྣམས་ཀྱི་མཐོང་ཡུལ་ན་མེད་པ་བཟོས་ཡོད། རྒྱ་ནག་གིས་བོད་ཀྱི་ལོ་རྒྱུས་འགྲེལ་བརྗོད་ཡོངས་སུ་རྫོགས་པ་ཆབ་སྲིད་དམིགས་ཡུལ་ཞིག་གི་སྒོ་ནས་གོམ་པ་འདོར་བ་རེད་ལ། ཚིག་བརྗོད་གསར་པ་འདྲ་མིན་སྣ་ཚོགས་ཁྱེར་ཡོང་ནས་གནད་འགག་ཡོད་སར་བརྗེ་བསྒྱུར་བྱེད་པ་རེད། ཚིག་བརྗོད་གསར་བཟོ་བྱས་ནས་མི་རྣམས་མགོ་གཡོག་མགོ་སྐོར་བྱེད་པ་དཔེར་ན། བོད་དང་ཐུ་བྷོད་ཀྱི་མིང་ཚབ་ཏུ་བོད་ཁུལ་ཟེར་བ་འདི་བཙུད་ཡོད་པ་དང་། (བོད་དམ་ཐུ་བྷོད་ནི། བོད་ཆོལ་གསུམ་ཁྱབ་པའི་བོད་རྒྱལ་ཁབ་ཆེན་མོ་རེད)བོད་ཀྱི་ལོ་རྒྱུས་ཡིག་ཆ་ཞེས་པ་འདིར་རྒྱ་ནག་གི་བོད་ས་གནས་ལོ་རྒྱུས་ཡིག་ཆ་ཞེས་བསྒྱུར། བོད(བོད་རྒྱལ་ཁབ)ཅེས་པའི་བརྗོད་དོན་ཆུང་དུ་བཏང་ནས་བོད་རང་སྐྱོང་ལྗོངས་ཟེར་བ་ཡིན་པར་ཤོད། ཁམས་དང་ཨ་མདོ་ལ་ཞིང་ཆེན་བཞིའི་བོད་ཁུལ་དུ་འབོད། བོད་པའམ་བོད་མིར་བོད་རིགས་ཞེས་བརྗོད། བོད་ཡིག་ནང་གི་མན་ཇུ་གོང་མའི་སྲས་ལ་རྒྱ་སྒྱུར་བྱས་དུས་གོང་མ་ཆེན་མོའི་སྲས་སུ་བསྒྱུར། ས་སྟག་དང་ས་ཡོས་ལོ་བཅས་བོད་ལོ་བརྩི་སྟངས་འདི་རིགས་ལ་ཀང་ཤུག་ལོ་བཞི། ཀང་ཤུག་ལོ་ལྔ་ཟེར་ནས་རྒྱ་ལུགས་སུ་ཁྱབ་པར་བྱས། བོད་གྱུར་མིད་བཏང་བ་ལ་བཅིངས་འགྲོལ་དུ་བོས། འགོག་རྒོལ་ལ་ངོ་ལོག་སོགས་བཏགས་ཡོད།

རྗོར་ཅི་ཨོ་ཝེ(George Orwell )ཡིས<>ཞེས་པའི་དཔེ་དེབ་ལས། ཚིག་བརྗོད་རྙིང་པ་དག་གིས་བསྟན་པའི་དོན་དངོས་ཤེས་བྱ་ཡོངས་སུ་རྫོགས་པ་བརླགས་ཟིན་་་་་་། འོན་ཏེ། ཚིག་བརྗོད་གསར་པའི་རྣམ་པ་ཅན་ད་ལྟའང་ཡོད་མོད། འདི་ཚོ་རྣམ་པ་མི་འདྲ་བ་ཙམ་དུ་མ་ཟད། ནང་དོན་ཐད་ནས་ཚིག་བརྗོད་རྙིང་པ་དང་གནམ་སའི་ཧེ་བག་ཤོར་ཡོད་ཅེས་འཁོད་པ་ཁོ་ན་ལྟར་ཏེ། ཚིག་བརྗོད་རྙིང་པ་སྤྱོད་མཁན་ཚོ་ནི་རྒྱལ་ཁབ་ཤོར་བའི་སེམས་སྡུག་གིས་ད་དུང་ཡང་ཞུ་འབོད་བྱེད་པ་རེེད་ལ། མི་ལ་ལ་ཞིག་གིས་ཞིབ་དཔྱད་བྱས་ཏེ་འདི་ནི་སྡིག་ཉེས་ཐམས་ཅད་ཀྱི་ཚད་མཐོ་ཤོས་སུ་གྱུར་པའི་རྒྱལ་སྤྱིའི་ཉེས་སྤྱོད་ན་འདུ་བ་རེད་ཟེར། 【4】དེ་ལྟར་འདས་པོའི་ལུས་དྲོད་མ་ཡལ་བའི་གོང་ནས། གོ་རིམ་ཡོད་པའི་སྒོ་ནས་ནམ་ཡང་ཁུ་སིམ་མེར་འདུག་མ་མྱོང་བའི་གནོད་འཚེ་ཕོག་མཁན་ཚོ་དང་གཟུ་དཔང་བར་གདོང་གཏད་དེ། སྨྲ་བརྗོད་རང་དབང་དང་གནས་ཚུལ་རྒྱུས་ལོན་བྱེད་པར་སྲུང་སྐྱོབ་བྱེད་སའི་རང་དབང་བའི་འཇིག་རྟེན་ནས་ཀྱང་། སྨྱན་སྦྱོར་ཚན་པ་ལ་ལས་ག་ལེ་ག་ལེར་རྒྱ་ནག་གི་བོད་དང་། བོད་ཁུལ། རྒྱ་ནག་དབུས་སྲིད་གཞུང་། བོད་རིགས་ལ་སོགས་པའི་ཚིག་བརྗོད་གསར་པ་ལ་བརྟེན་ནས། ཚིག་བརྗོད་གསར་པའི་རྒྱལ་ཁབ་ཀྱི་བོད་གསར་འགྲེལ་སྟངས་ལ་ཆས་བཞིན་ཡོད་མོད། བལྟས་ཚོད་ལ་ད་དུང་ལས་ངན་བྱས་ཡོད་བསམ་པའི་རྣམ་པ་ཅུང་ཙམ་ཡང་མངོན་རྒྱུ་མེད། ཚིག་བརྗོད་གསར་པས་ཚིག་བརྗོད་རྙིང་པའི་ཚབ་ཡོངས་སུ་བྱེད་ཐུབ་པའི་དུས་ན། འདས་སོང་དང་མཐའ་མའི་འབྲེལ་ཐག་ཆད་པ་ཡིན་དུས། དོན་དུ། ལོ་རྒྱུས་ཧྲིལ་བོ་བསྐྱར་འབྲི་བྱས་ཚར་བ་རེད། 【5】

ཚིག་བརྗོད་གསར་པའི་འཇིག་རྟེན་ནས་ཡོང་བ་ངས། ལོ་རྒྱུས་ཐོག་ཏུ་དབུས་སྲིད་གཞུང་དང་། བོད་ཁུལ། བོད་རིགས་ཟེར་བ་སོགས་ལས་གྲུབ་པའི་རྒྱ་ནག་གི་བོད་ཡིན་པར་ཡིད་ཆེས་བྱེད་མྱོང་། ད་ནི་བོད་ཀྱི་ལོ་རྒྱུས་དང་རྒྱ་ནག་གི་ལོ་རྒྱུས་ལྷན་ཅིག་ཏུ་ལྟ་བའི་བསྐལ་བ་ཡོད་དུས། བཅོས་ལྷད་བྱས་པའི་བོད་ཀྱི་ལོ་རྒྱུས་གོ་ཐོབ་ལ་ཡིད་ཆེས་བརླགས་ཡོད་སྟབས། རྒྱ་ནག་གིས་བསྲེས་ལྷད་བྱས་པའི་ལོ་རྒྱུས་ལ་ཡང་རང་བཞིན་གྱིས་འདོད་མོས་མེད་པ་བཤད་ཅི་ལ་དགོས། དོན་དུ་ལོ་རྒྱུས་ཀྱི་ཐོག་མའི་ངོ་གདོང་ལ་བསྲེས་ལྷད་བྱེད་པ་འདི། ནམ་ཞིག་དངོས་ཡོད་གནས་ཚུལ་སྟོབས་ཀྱིས་དང་ལེན་བྱ་མི་སྲིད། དཔེར་ན། ལྕགས་ཁྲབ་འཁོར་ལོས་གྲོང་མིའི་ཤ་རུས་ལེབ་ལེབ་ཏུ་བཟོས་པའི་སྐད་ཅིག་དེ་ཉིད་ལ། ལང་ཚོ་དར་བབ་ཀྱི་བྲང་ངོས་སུ་མེ་མདས་ཚལ་པར་གཏོར་བའི་དུས་དེ་ཙ་ན། སློབ་མ་ཚོར་འཇིགས་སྐུལ་བ་ཞིག་ཏུ་བཤད་པ་དང་། གྲོང་མི་ཚོ་ནི་རྡུང་གཅོག་འཕྲོག་སྲེག་ཤོག་ཁག་ཏུ་བོས། སྡེབ་གསོད་ནི་བརྟན་ལྷིང་ཆིག་སྒྲིལ་དུ་བཤད་པ་རེད། རྒྱལ་ཁ་ཐོབ་མཁན་ཚོའི་ལོ་རྒྱུས་ནི་བཅོས་མ་ཞིག་ཏུ་ཕྱིར་མངོན་བྱུང་བ་རེད། གང་ལྟར། མི་འབོར་དུང་ཕྱུར་བརྒལ་བ་ཞིག་གིས་ཏན་ཏན་རྒྱལ་ཁ་ཐོབ་མཁན་ཚོས་ཅི་ལྟར་ལོ་རྒྱུས་ཁ་ལོ་བསྒྱུར་བ་མིག་གིས་མཐོང་ཡོད། ཐ་ན། ངོ་རྒོལ་བ་ཟེར་བའི་སྐད་ཆ་སྤྱད་ནས་ཅི་ལྟར་གཙང་འཕྱག་བྱས་ཡོད་པ་ཤེས་ཡོད་ལ། བཙན་ཤེད་སྒོ་ནས་མགོ་བསྒུར་དུ་བཅུག་པའི་མི་ལ་ལར་དབུས་གཞུང་བརྙན་འཕྲིན་ལེ་ཚན་དུ་འདི་ཡིན་འདི་མིན་གྱི་སྐད་ཆ་བཤད་བཅུག་པ། འགྲེལ་བཤད་སྣ་ཚོགས་རྒྱག་རྒྱུ་ཡོད་པའི་བདེན་ཚིག་བཤད་བཅུག་པ། ཕྱི་ཚུལ་དུ་དྲག་སྤྱོད་རྣམ་པ་མངོན་གྱི་མེད་ལ། གཏུམ་དྲག་པས་མིའང་བསད་མེད། ང་ཚོས་མཐོང་བའི་མི་འདི་དག་རེ་རེ་བཞིན་དྲང་བདེན་མེད་པའི་དབང་ཆའི་འོག་ཡ་ང་ཤ་ཚ་མེད་པར་འཕྱ་སྨོད་གཟེད་དགོས་ཐུག་ཡོད། ཁོས་ནི་མི་སུ་འདྲ་ཞིག་ཡིན་ནའང་སྐྱག་རྫུན་བཤད་འཇུག་གི་ཡོད་པ་རེད།

སོ་སོ་རང་གིས་གསུབ་བཅོས་དང་། བཅད་གཏུབ། སྦས་འགེབས། འཁྱོག་བརྗོད། ཚིག་བརྗོད་གསར་པ་ལ་བརྟེན་ནས་མཛེས་པའི་འཇིག་རྟེན་ཞིག་བསྐྲུན་ཡོད་ནའང་ཨ་ཞང་རྒན་པ་ཞིག་མ་རེད། གང་ཞེ་ན། རྒྱ་གུང་ཁྲན་ལ་འདི་རིགས་གཞི་རྒྱ་ཧ་ཅང་ཆེ་ལ། བགྲང་གིས་མི་ལངས་བའི་གཏམ་བཤད་མཁན་དང་རྩོམ་པ་པོ་ཡོད་པ་རེད། དཔེར་ན། <>ཞེས་པའི་གཙོ་འཁྲབ་པ། བདེན་དོན་པུའུ་ལས་བྱེད་ཝན་སི་ཏུན་ཧྲི་མི་སི་ལྟ་བུ། བོད་རང་སྐྱོང་ལྗོངས་ནས <<བོད་ཀྱི་སྲིད་དོན་རྒྱལ་རབས>>གཤག་བཅོས་ཚོ་ཆུང་གི་རྩོམ་སྒྲིག་མི་སྣ་དེ་དག་འདྲ་བོ་་་་་་། གཅིག་བྱས་ན། ཕལ་ཆེར་ཨ་ཞང་རྒན་པར་ངོ་རྒོལ་བྱེད་མཁན་ཚོའམ། དམ་བཅས་ཏེ་ཁྲིམས་སྲིད་ཀྱི་མང་གཙོའི་རྒྱ་ནག་བསྐྲུན་དགོས་བཤད་མཁན་ཚོའང་ཚུད་ཡོད།

2016ལོའི་ཟླ་བ 8པར། གུས་མོས <<བོད་རྒྱའི་གནད་དོན། བཀྲེས་སྟག་མུག་སྤྱང་མདུན་གྱི་རི་དྭགས>>【6】ཞེས་པའི་རྩོམ་ཡིག་འདི་ཨ་རིའི་མང་གཙོ་ཐེབས་རྩ་ཚོགས་པས་རྒྱབ་སྐྱོར་གནང་བཞིན་ཡོད་པའི <<མང་གཙོའི་རྒྱ་ནག>>དྲ་བར་བསྐུར་བ་ཡིན། འདི་ནི་རྒྱ་ནག་གི་དྲ་འགོག་ཡོལ་བས་བསྒྲིབས་པའི་སྲིད་དོན་གླེང་སའི་དྲ་རྒྱ་ཞིག་རེད། རྒྱ་ནག་ནང་ཁུལ་གྱི་ཀློག་པ་པོ་ཚོས་ངེས་པར་དབང་འཛིན་པའི་དྲ་གྱང་བརྒལ་རྗེས། ད་གཟོད་གཞི་ནས་གླེང་སྟེགས་འདིར་བཀོད་པའི་བསམ་བརྗོད་རང་དབང་ཅན་གྱི་སྐད་ཆ་དག་བལྟ་ཀློག་ཐུབ་ཀྱི་ཡོད། <<མང་གཙོའི་རྒྱ་ནག>>གི་དྲ་བདག་ངོ་མ་རྒྱ་ནག་གི་ཆབ་སྲིད་བཙོན་པའི་ཉེས་མིང་ཕོག་ནས་བཙོན་འཇུག་སྡུག་བསྔལ་མྱོང་བཞིན་ཡོད་པ་རེད། ཁོང་ནི2010ལོར་ནོ་སྦེལ་ཞི་བདེའི་གཟེངས་རྟགས་ཐོབ་མཁན་སྐུ་ཞབས་ལིའུ་ཞའོ་པའོ་རེད། ཁོང་བཙོན་འཇུག་བྱས་རྗེས། ཁོང་གི་གྲོགས་པོས་ཚབ་བྱས་ཏེ་ལས་གཉེར་བྱས་ཡོད་པ་རེད།

<<བོད་རྒྱའི་གནད་དོན། བཀྲེས་སྟག་མུག་སྤྱང་མདུན་གྱི་རི་དྭགས>>ཞེས་པ་འདི་ནི་བོད་ཀྱི་གནད་དོན་མགོ་ཁུངས་ཅི་ལྟར་ཡིན་མིན་སྐོར་གྱི་རྩོམ་རིང་ཞིག་རེད། ངས་མན་ཇུ་བཙན་རྒྱལ་བས་དཔལ་འབྱོར་སླད་དུ་བོད་གྱུར་མིད་གཏོང་འདོད་ཀྱི་ལྐོག་ཇུས་ཅི་ལྟར་བཤམས་པའི་སྐོར། བཙན་རྒྱལ་བའི་མགོ་པས་བོད་ཤར་ཕྱོགས་ས་ཁོངས་སུ་རྒྱ་བསྐྱེད་བྱ་བའི་སླད་ཁ་གཡར་ས་ཅི་འདྲ་བྱས་ཡོད་མེད་སོགས་བྲིས་ཡོད། ཁ་གཡར་ས་དེ་དག་ད་སྐབས་རྒྱ་ནག་གཞུང་གིས་དྲིལ་བསྒྲགས་བྱེད་བཞིན་པ་དག་གི་རྩ་བའི་རྟེན་གཞིའང་རེད། ཁོང་ཚང་རྫིག་མདོག་སྟོན་མོད་རྦད་དེ་དཀར་འདེད་ནག་འདེད་བྱེད་དུས་བཟོད་ཀྱི་མེད། ངས་ད་དུང་རྒྱལ་ཁབ་རིམ་པ་ཞིག་གིས་རྒྱུ་ལ་བརྔམས་ཤིང་སྲོག་ལ་རྒོལ་ཚུལ་བཅས་བྲིས་ཡོད། དེ་ནི་བདག་དབང་དམངས་ལ་ཡོད་པ་དང་མི་དམངས་ཀྱི་བདག་དབང་ལ་ཁས་ལེན་དང་གསལ་འདེབས་བྱས་པ་ཞིག་ཡིན། 

ངའི་རྩོམ་ཡིག་གི་མཇུག་སྡུད་སྐད་ཆ་ལས། 1909ལོའི་ཟླ་བ 11ཟླ་མགོར། ཏཱ་ལའི་བླ་མ་སྐུ་ཕྲེང་བཅུ་གསུམ་པ་ལྷ་སར་ལོག་ཕེབས་པའི་སྐབས་སུ། བོད་མི་དམངས་ཀྱིས་ཁོང་ལ་ཐམ་ཀ་གསར་པ་ཞིག་ཕུལ་བ་རེད། དེའི་སྟེང་དུ་འཕགས་པའི་ཡུལ་ནས་སངས་རྒྱས་ཀྱི་བཀའ་ལུང་རྒྱལ་དབང་འཇིག་རྟེན་གསུམ་མགོན་དུས་ཀུན་ས་སྟེང་གི་ཀུན་ཁྱབ་རྒྱལ་བསྟན་ཡོངས་ལ་མངའ་དབང་བསྒྱུར་བ་ཐམས་ཅད་མཁྱེན་པ་འགྱུར་མེད་རྡོ་རྗེ་འཆང་རྒྱ་མཚོའི་བླ་མ་ལྷ་མི་ཡོངས་ཀྱི་སྤྱི་བོས་མཆོད་པའི་ཡིད་བཞིན་དབང་གི་རྒྱལ་པོའི་ཕྱག་རྒྱ་ཟེར་བཀོད་ཡོད་པ་རེད།【7】ཐམ་ཀ་འདི་ནི་བོད་མི་དམངས་ཀྱིས་མན་ཇུ་དང་རྒྱ་ནག་གི་ཐེ་ཇུས་དང་ལེན་མེད་པའི་མཚོན་རྟགས་ཤིག་ཡིན། མི་དམངས་ཀྱིས་ཏཱ་ལའི་བླ་མ་ཁས་ལེན་བྱེད་པའི་བདེན་དཔང་གསོན་པོ་ཞིག་རེད། ཏཱ་ལའི་བླ་མ་དང་དགའ་ལྡན་ཕོ་བྲང(བོད་ཀྱི་སྲིད་གཞུང)གི་ཁྲིམས་མཐུན་རང་བཞིན་འདི་ལྟར་ཡིན་པ་རེད། བོད་མི་དམངས་ཀྱིས་ཐམ་ཀ་འདི་ཏཱ་ལའི་བླ་མར་འབུལ་བའི་སྐབས་སུ། མན་ཇུའི་དམག་གིས་དབྱིན་ཇིའི་རྒྱལ་ཁབ་ལྷན་དུ་བཞག་པའི་ཆིངས་ཡིག་ལ་རྩ་བ་བཟུང་ནས། དབྱིན་ཇིའི་ཚོང་འགྲུལ་གྲོང་ཁྱེར་སྲུང་སྐྱོབ་བྱ་དགོས་ཟེར་བའི་མིང་གཡར་ཏེ་བཙན་གྱིས་ལྷ་སར་ཉེ་བར་བཅར་བཞིན་ཡོད།

ངེས་པར་ནན་བརྗོད་བྱ་དགོས་པ་ཞིག་ལ། ཏག་ཏག་བདག་དབང་མི་དམངས་ལ་ཡོད་པ་དང་། མི་དམངས་ཀྱི་བདག་དབང་ལ་ཁས་ལེན་དང་དམིགས་བསལ་གསལ་འདེབས་སྐོར་ལ། ངའི་རྩོམ་ཡིག<<བོད་རྒྱའི་གནད་དོན། བཀྲེས་སྟག་མུག་སྤྱང་མདུན་གྱི་རི་དྭགས>>ཅེས་པའི་མཇུག་སྡུད་ལས་གསལ་བོར་བཤད་ཡོད། གང་ཞེ་ན། རྒྱ་ནག་གིས་རྟག་ཏུ་བོད་ཀྱི་བདག་དབང་ཡོད་པར་ཤོད་པའི་ཁུངས་སྐྱེལ་བྱེད་ནི་རྒྱ་ནག་གོང་མས་སྤྲད་པའི་ཆོ་ལོ་ཡོད་ཟེར་བ་དེ་རེད་ལ། བོད་ཀྱི་ལུགས་གཉིས་དབུ་འཛིན་བྱེད་པའི་དབང་ཆ་ཡོང་ས་གོང་མའི་སྐུ་དབང་རེད་ཟེར། རྒྱ་ནག་གི་ལོ་རྒྱུས་མཁས་པ་ཚོས་བོད་ཀྱི་བདག་དབང་ཡོད་ཟེར་བའི་དུས་ཚོད་ཐད་ལ་རྐྱང་སྐུམ་སོམ་ཉི་ཆེ། རྒྱ་གུང་ཁྲན་རྒྱལ་ཁབ་འདིས་བོད་ཀྱི་བདག་དབང་གནའ་སྔ་མོ་ནས་ཡོད་ཟེར་མྱོང་ལ། ཡང་སྐབས་ཤིག་ཏུ་ཐང་རྒྱལ་རབས་ནས་ཟེར་ཡོད། ཉེ་རབས་ནང་ཡོན་རྒྱལ་རབས་ནས་ཞེས་དྲིལ་བསྒྲགས་སྐད་ཆ་གཏན་འཁེལ་འདྲ་བོ་བཟོས་ཡོད།
མི་སེར་རྒྱལ་ཁབ་ཀྱི་ལོ་རྒྱུས་མཁས་པ་ཚོས་མན་ཇུ(ཆིང་རྒྱལ་རབས)ནས་བཟུང་བོད་ཀྱི་བདག་དབང་ཡོད་ཟེར་མོད། དོན་དུ་མན་ཇུ་རང་ཉིད་ཀྱི་ལིས་ཕང་ཡོན(理藩院)(སྒྱུར་བ་པོའི་མཆན། ལིས་ཕང་ཡོན་ནི་ཕྱི་རྒྱལ་ལས་དོན་ཁང)ཟེར་བའི་ལས་ཁུངས་དེའི་ཁྱབ་ཁོངས་སུ་བོད་དང་ཨུ་རུ་སུ་གཉིས་ཀར་ཁྱབ་ཡོད། ཁྲོས་ཙང་ནི(筹藏)(སྒྱུར་བ་པོའི་མཆན། མན་ཇུའི་དུས་མཇུག་ཏུ་ཡོངས་གྲགས་སྒོ་ནས་བོད་ཅི་ལྟར་གྱུར་མིད་གཏོང་དགོས་མིན་ཡོན་ཏན་པ་ཚོས་གྲོས་ཁ་བསྡུར་བའི་དུས་རིམ )སྐབས་སུ། ཙང་ཧྥང (藏番)(སྒྱུར་བ་པོའི་མཆན། མན་ཇུ་བཙན་རྒྱལ་བའི་ཚིག་བརྗོད། ནང་དོན་ནི་མན་ཇུའི་རྒྱལ་ཁོངས་སུ་མ་འདུས་པའི་ཕྱིའི་རྒྱལ་ཁབ )ཧྲུའུ་ཀོ (属国)(སྒྱུར་བ་པོའི་མཆན། མན་ཇུའི་ཆབ་སྲིད་ཐ་སྙད། ཉེན་སྲུང་ཁྱབ་ཁོངས་སུ་ཡོད་པའི་རྒྱལ་ཁབ་ཟེར་བའི་དོན། འདིར་ད་ལྟའི་འཇར་པན་དང་། ཝེ་ཐེ་ནམ། བྱང་ཀོ་རི་ཡ་བཅས་ཚུད་ཡོད། ) ཙུང་ཀྲུའུ་ཀོ (宗主国)(སྒྱུར་བ་པོའི་མཆན། འདི་ཡང་ཉེན་སྲུང་ས་ཁོངས་ཟེར་བའི་ནང་དོན་དང་ཆ་འདྲ ) སོགས་བོས་ཡོད་ལ། གཞན་ད་དུང་ས་ཁོངས་སུ་བསྡུས་ཏེ། འཛིན་སྐྱོང་ཞིང་ཆེན་དུ་བསྒྱུར་དགོས་ཟེར་བ་སོགས་ཀྱི་ཚིག་བརྗོད་སྣ་ཚོགས་སྤྱད་མགོ་བརྩམས།

བོད་མིས་རྒྱ་ནག་གོང་མའི་དབང་ཆ་ཟེར་བ་ཁས་ལེན་བྱེད་ཀྱི་མེད་པ་སྟེ། དཔེར་ན་ཞྭ་སྒབ་པའི <<བོད་ཀྱི་སྲིད་དོན་རྒྱལ་རབས་ལས>>ཞིབ་བརྗོད་བྱས་དོན། ཏཱ་ལའི་བླ་མའི་སྐུ་དབང་ནི་བོད་མི་དམངས་ཀྱིས་དང་ལེན་ཡོད་ལ། བོད་མིར་ཉག་གཅིག་ཏུ་མངའ་བའི་ཆོས་སྲིད་ལྟ་སྟངས་ཤིག་རེད། ད་དུང་བོད་སྲིད་གཞུང་དང་མི་དམངས་ནས་མན་ཇུས་བོད་ཀྱི་ཆབ་སྲིད་ལ་ཐེ་ཇུས་བྱེད་པ་དེར་སྡང་ཟུག་བྱེད་པར་གསལ་འགྲེལ་བྱས་ཡོད། ངའི་རྩོམ་ཡིག་མཇུག་སྡུད་ན་གོང་མའི་ཐམ་ཀ་ཟེར་བ་དང་། མི་དམངས་ཀྱི་བདག་དབང་ཟེར་བའི་སྐོར་ལ་ཞིབ་གླེང་བྱས་པ་དེ་ནི། ཏག་ཏག་རྒྱ་ནག་གིས་བཅོས་ལྷད་བྱས་པ་དང་། བཀག་སྡོམ་བྱས་པའི<<བོད་ཀྱི་སྲིད་དོན་རྒྱལ་རབས>>ཀྱི་ནང་དོན་གཙོ་གྲས་ཤིག་རེད། ཐམ་ཀ་ཆེན་པོ་འདི་ནི་བོད་རང་སྐྱོང་ལྗོངས་བོད་ཡིག་གནའ་དཔེ་དཔེ་སྐྲུན་ཁང་ངམ་གངས་ལྗོངས་རིག་མཛོད་དེབ་ཕྲེང 16 <<བོད་ཀྱི་གལ་ཆེའི་ལོ་རྒྱུས་ཡིག་ཆ་བདམས་སྒྲིག>>ཤོག་ལྷེ 74ན་བཀོད་ཡོད་པ་རེད།

དེ་ལྟ་ནའང་། མ་གཞི<<མང་གཙོའི་རྒྱ་ནག>>གིས<<བོད་རྒྱའི་གནད་དོན། བཀྲེས་སྟག་མུག་སྤྱང་མདུན་གྱི་རི་དྭགས>>ཞེས་པའི་རྩོམ་ཡིག་འདི་འགོད་སྤེལ་བྱས་ཡོད་ནའང་། གཤག་བཅོས་ལག་ཐབས་སྤྱད་ནས་བཀོད་པ་རེད། ཀློག་པ་པོ་ཚོས་དོ་སྣང་འཕར་མ་ཡོང་བའི་སླད་དུ། ངས་རྩོམ་ཡིག་གི་མཇུག་སྡུད་དུ་ཞིབ་ཚགས་ངང་བཀོད་པའི་བོད་མི་དམངས་ཀྱིས་ཏཱ་ལའི་བླ་མར་ཕུལ་བའི་ཐམ་ཀའི་སྐོར་ཏེ། དབང་བསྒྱུར་བྱ་ཡུལ་བས་མོས་མཐུན་ཡོད་པ་དང་། མི་དམངས་ཀྱི་བདག་དབང་བཅས་པའི་སྐོར་ཆ་ཚང་ནག་གསུབ་བཏང་བ་རེད། ——-ངོ་མ་བྱས་ན། <<མང་གཙོའི་རྒྱ་ནག>>ཚང་ལ་དབང་བསྒྱུར་བྱ་ཡུལ་དག་གིས་མོས་མཐུན་ཡོད་པ་དང་། མི་དམངས་ཀྱི་བདག་དབང་སོགས་ལ་རྒྱུན་ཤེས་ཡོད་དགོས་མོད། བྱེད་སྟངས་དེ་ནི་ལྷང་ལ་བུད་པའི་ངོ་གཉིས་མའི་བྱེད་ལས་གསོན་པོ་ཞིག་རེད། <<མང་གཙོའི་རྒྱ་ནག>>གིས་དབང་བསྒྱུར་བྱ་ཚོས་མོས་མཐུན་ཡོད་པ་དང་། བདག་དབང་མི་དམངས་ལ་ཡོད་པ། མི་དམངས་ཀྱི་བདག་དབང་བཅས་ནག་གསུབ་བཏང་བས་རེད།

<<མང་གཙོའི་རྒྱ་ནག>>གིས་ད་དུང<<བོད་རྒྱའི་གནད་དོན། བཀྲེས་སྟག་མུག་སྤྱང་མདུན་གྱི་རི་དྭགས>>མགོ་བརྗོད་འོག་ཏུ། མཚམས་སྦྱོར་ཡི་གེ་འམ་གནད་བསྡུས་སྐད་ཆ་ལྟ་བུ་ཞིག་ལས་སྣོན་བྱས་ནས་སྦྱར་ཡོད།【8】 བལྟས་ཚོད་ལ་ངའི་བརྗོད་ཚིག་དག་རེད་མོད། མ་རྩོམ་གྱི་མན་ཇུ་བཙན་རྒྱལ(གོང་མ་ཚང་ནས་སི་ཁྲོན་ཞིང་ཆེན་བར)རྒྱལ་ཁབ་ཅེས་པ་འདི། ཤོག་ཁག་ཡན་གར་པ་ཞིག་གི་གཟུགས་སུ་བཀོད་ལ། ཡང་མ་རྩོམ་ནས་སྡེ་དཔོན་འཐེན་ཏེ་གཞུང་དཔོན་གཏོང་བ། སི་ཁྲོན་མཐའ་མཚམས་ཀྱི་སྲིད་ཇུས་གསར་པ་ཟེར་བ་ནི་ས་ཁོངས་ཟླ་སྒྲིལ་དང་། བདག་དབང་བཙན་འཕྲོགས། རིག་གནས་མགོ་རྟིང་སློག་པ། དཔལ་འབྱོར་བཏང་འཛིན། བཙན་འཕྲོགས་ལ་དམིགས་ནས་ཁྲག་དྲི་བྲོ་བའི་བཙན་འཛུལ་བྱས་པ་རེད་ཅེས་ཐེར་འདོན་བྱས་པ་ལ། མཚམས་སྦྱོར་ཚང་གིས་འདི་ལྟར་གཤག་བཅོས་དང་འཁྱོག་བརྗོད་བྱས་པ་སྟེ། ས་གནས་ཀྱི་ཆོས་ལུགས་རིག་གནས་དང་མི་རིགས་གོམས་སྲོལ་ལ་སྲུང་བརྩི་བྱས་མེད་པ་རེད་ཟེར། མ་རྩོམ་གྱི་མགོ་རྔ་ཡོངས་སུ་རྫོགས་པར་བོད་ཀྱི་བདག་དབང་ལ་འཁྲིལ་མོད། མཚམས་སྦྱོར་སྐད་ཆ་དེས་བོད་ཁུལ་ས་གནས་ཀྱི་དབང་ཆ་ཞེས་བཅོས། མ་རྩོམ་ལས། བོད་ཀྱི་མི་དང་རྒྱ་ནག་པ་ཞེས་རྒྱལ་ཁབ་སོ་སོར་ཡིན་པར་བསྟན་མོད། <<མང་གཙོའི་རྒྱ་ནག>>ཚང་གིས་བཙན་སྦྱར་བྱས་པའི་བསླུ་བྲིད་རང་བཞིན་གྱི་མཚམས་སྦྱོར་སྐད་ཆ་ལས་བོད་རིགས་ཞེས་བཅོས་པ་རེད། ……འདི་ནི་མི་སེམས་བདེ་ལ་འབབ་མི་ཐུབ་པའི་ཟུར་ཟ་དང་བཙན་བཀའ་ཞིག་རེད། ངའི་འགྲེལ་བརྗོད་གཙིགས་འཛིན་བྱེད་ས་ནི་དོན་དངོས་ལོ་རྒྱུས་དང་། མི་སེར་སྤེལ་བའི་རང་བཞིན་འདོར་དགོས་པའི་ལངས་ཕྱོགས་གཞི་རྩར་བཟུང་རྒྱུ་བཅས་ཡིན། རེད་དེ། <<མང་གཙོའི་རྒྱ་ནག>>ཚང་གིས་མི་སེར་སྤེལ་མཁན་གྱི་ཚིག་བརྗོད་གསར་པ་དག་ཆེད་དུ་གླན་ནས་ཀློག་པ་པོའི་བསམ་བློ་དང་བསམ་གཞིགས་མངོན་མཚན་མིན་པའི་སྒོ་ནས་བསླུ་བྲིད་བྱ་འདོད་པ་རེད། བོད་ཀྱི་གནད་དོན་འབྱུང་རྩ་དང་ང་ོབོ་སྟེ་བོད་ཀྱི་བདག་དབང་འདི་ལ། རྒྱ་ནག་གི་བོད་ལྗོངས་དང་དབུས་གཞུང་གི་དབང་སྒྱུར་བ་ཚོའི་སྲིད་ཇུས་དབར་འགལ་འདུ་བྱུང་བ་ཞིག་རེད་ཅེས་བཟོ་བཅོས་བྱས་པ་རེད།

ཅིའི་ཕྱིར་དུ། འདི་ལྟར་མ་རུངས་ཁོག་བཅུག་གིས་ནག་གསུབ་བཏང་བ་དང་། འདི་ལྟར་བལྟས་ཚོད་ལ་གཅིག་པ་ལྟར་སྣང་བའི་ཚིག་བརྗོད་དག་གིས་བརྗེ་སྒྱུར་བྱས་པ་ཡིན། ཨ་རིའི་མང་གཙོ་ཐེབས་རྩ་ཚོགས་པས<<མང་གཙོའི་རྒྱ་ནག>>ལ་རོགས་དངུལ་རྒྱབ་སྐྱོར་བྱེད་དོན་ནི་རྒྱ་ནག་མི་དམངས་ཀྱིས་སྨྲ་བརྗོད་རང་དབང་ལ་སློབ་སྦྱོང་དང་ལག་ལེན་བྱེད་པ། དེས་མ་ཚད། གནས་ཚུལ་རྟོགས་པའི་དབང་ཆ་ཡོད་དུས་བསམ་ནས་སྡིངས་ཆ་དེ་འདྲ་ཞིག་བསྐྲུན་པ་རེད་མོད། ཁྱོད་ཚོས་ལས་ཀ་དེ་འདྲ་བྱེད་དགོས་དོན་ཅི་ཡིན།

ངས་ཁོང་ཚོར་ལན་འདེབས་བྱས་པའི་བརྒྱུད་རིམ་ཁྲོད་དུ། <<མང་གཙོའི་རྒྱ་ནག>>དྲ་བའི་རྩོམ་སྒྲིག་པ་ཡིན་པར་ཁས་འཆེས་མཁན་ཞིག་གིས། མགོ་གཡོག་རང་བཞིན་གྱི་སྐད་ཆ་དེ་དག་འགྲེལ་ལོག་བརྒྱབ་ནས། རྒྱའི་སྐད་ཡིག་ཐོག་ཏུ་བརྡ་སྤྲོད་སྟངས་དང་གོ་བ་ལེན་སྟངས་མ་འདྲ་བ་ཡོད་རེད་ཟེར། ངའི་རྩོམ་ཡིག་གི་མཇུག་སྡོམ་སྐད་ཆ་ནག་གསུབ་བྱས་པས་ནང་དོན་ལ་འགྱུར་བ་སོང་སྟབས། ངས་ཡང་ནས་བསྐྱར་དུ་ཅིས་ཀྱང་མ་རྩོམ་སོར་འགོད་བྱ་དགོས་པ་བརྗོད་ཀྱང་། རྩོམ་སྒྲིག་པས་ལངས་ཕྱོགས་ཁ་གསལ་ཡོད་ལ། རྩོམ་ཡིག་བཀོད་ཚར་དུས་འགྲེལ་བརྗོད་ཉིས་ལོག་འགྲོ་བས་འགྲིག་གི་མ་རེད་ཟེར། ད་དུང་བརྗོད་དོན། འདི་ལྟའི་དུས་ཚོད་ཛ་དྲག་ལ་བསམ་གཞིགས་བྱེད་དགོས་དུས། རྒྱ་ནག་གི་མང་གཙོའི་འགྱུར་འགྲོས་འཐབ་རྭ་འདི་བསྲུང་བར་ལས་སླ་བོ་མ་རེད། རྩོམ་སྒྲིག་པས་མིག་རྒྱང་རིང་པོར་བལྟས་ཡོད་སྟབས། རྩོམ་ཡིག་ལ་ལར་བཟོ་བཅོས་བཅད་གཏུབ་བྱེད་ཀྱི་ཡོད། རྒྱུན་གཏན་དོན་དག་མི་འདྲ་བ་བཞི་ཡི་ཐོག་ནས་སོར་འགོད་བྱེད་རྒྱུར་ཁས་ལེན་བྱེད་ཀྱི་མེད་ཟེར། ངས་རྩོམ་སྒྲིག་པར་དཀའ་ངལ་ག་རེ་འདུག་ང་ལ་ཤོད་ཤོག་ཟེར་དུས། <<མང་གཙོའི་རྒྱ་ནག>>གིས་ལན་ཅི་ཡང་མ་བཏབ།

ངས<<བོད་དོན་སྐོར་གྱི་རྩོམ་ཡིག་ཅིག་ནག་གསུབ་བཏང་བའི་སྐོར་འགྲེལ་བརྗོད>>ཅེས་པ་པོད་ཁུག་ཏུ་བཀོད་ནས་གཟའ་འཁོར་གཅིག་སོང་དུས། 【9】<<མང་གཙོའི་རྒྱ་ནག>>གིསtwitter@འོད་ཟེར་དང་ངེད་གཉིས་ལ་སྐད་ཆ་འདི་འདྲ་ཞིག་བཀོད་བྱུང་། རྩོམ་སྒྲིག་པ་ལའང་དཀའ་ངལ་འདུག དཀའ་ལས་མང་པོ་འཁུར་དགོས་ཀྱི་འདུག ང་ཡང་མ་རྩོམ་ལ་ཕྱོགས་ཡོད་ཟེར་བ་འདི་རེད། སྐད་ཆ་འདི་ཚོ་ནི་ཅི་འདྲའི་གཏད་སོ་མེད་པ་ཞིག་རེད་ལ། རང་སེམས་བདེ་བར་གནས་ཐབས་མེད་པ་ཞིག་ཀྱང་རེད། རྩོམ་སྒྲིག་པས་དང་པོ་ངའི་རྩོམ་ཡིག་གི་མཇུག་སྡོམ་བཀོག དེའི་ནང་ནས་ཞྭ་སྒབ་པས་བརྩམས་པའི<<བོད་ཀྱི་སྲིད་དོན་རྒྱལ་རབས>>ལས་མི་དམངས་ཀྱི་བདག་དབང་སྐོར་བཤད་པའི་ཞིབ་བརྗོད་གནད་དོན་ཞིག་ནག་གསུབ་བྱས་པ་རེད། <<བོད་ཀྱི་སྲིད་དོན་རྒྱལ་རབས>>ནི་རྒྱ་ནག་ནང་ཁོངས་སུ་མི་དམངས་མཐོང་ལམ་ན་ཡོངས་སུ་བཀག་རྒྱ་ཐེབས་པའི་དཔེ་དེབ་ཅིག་རེད། ཡང་སྐར་མ་ཁ་ཤས་རྗེས་ནས། <<མང་གཙོའི་རྒྱ་ནག>>རྩོམ་སྒྲིག་པསTwitterསྟེང་དུ་བཀོད་པའི་ཁོ་རང་གིས་བཤད་པའི་སྐད་ཆ་དུམ་བུ་དེའང་ནག་གསུབ་བཏང་ཚར་སོང་།

2. མགོ་གཉིས་མའི་མང་གཙོའི་ཁྲིམས་སྲིད།

སྐུ་ཞབས་ལིའུ་ཞའོ་པའོ་ཡིས་དབུས་གཞུང་གི་བརྙན་འཕྲིན་དུ་བཤད་དོན། རྒྱ་གུང་ཁྲན་དམག་མིས་གནམ་བདེ་སྒོ་མོའི་ཐང་ཆེན་དུ་མི་བསད་པ་ཁོང་གིས་མཐོང་མ་བྱུང་ཟེར་ཡོད། ང་ཚོས་ཤེས་གསལ་ལྟར། སུ་ཞིག་གིས་ཁོང་ལ་དབང་ཡོད་བཤད་པ་རེད། སུ་ཞིག་གི་ཁེ་དབང་ལའང་འདི་ལྟར་བཙན་གནོན་མ་ཕོག་པ་ཡོད་དམ། དོན་དུ་སུ་ཞིག་གིས་བརྩེ་མེད་སྒོ་ནས་སྤྱི་དམངས་ལ་འཕྱ་དམོད་བྱས་པ་ཤེས་ཡོད། སུ་ཞིག་གིས་བློ་སྟོབས་ཉམས་དམས་སུ་བཏང་བ་ཤེས་ཡོད། ཁོང་ལ་བཙན་ཤེད་སྒོ་ནས་མ་བཤད་རང་བཤད་བཟོས་པ་རེད། སུ་ཞིག་གིས་ཁོང་གི་བརྩམས་ཆོས་མེད་པར་བཟོས་པ་ཤེས་ཡོད། ནོ་སྦེལ་ཞི་བདེའི་བྱ་དགའ་གནང་བའི་སྐབས་སུ་ཁོང་གི་རྐུབ་བཀྱག་སྟོང་པ་དེས་འཛམ་གླིང་ལ་གོ་བརྡ་གསལ་པོར་བསྟན་པ་རེད། སུ་ཞིག་གིས་རྐུབ་བཀྱག་སྟོང་པ་འདིའི་སྟེང་གི་མི་བུ་དེ་ནག་གསུབ་བཏང་བ་རེད་དམ། ད་དུང་། ང་ཚོ་ཚང་མས་ཤེས་གསལ་ལྟར། སུ་ཞིག་གིས <<མང་གཙོོའི་རྒྱ་ནག>>གི་རྩོམ་སྒྲིག་པ་སྐུ་ཞབས་ལིའུ་ཞའོ་པའོ་ནོ་སྦེལ་ཞི་བདེའི་བྱ་དགའ་ཐོབ་པའི་གནས་ཚུལ་དེ་དག རྒྱ་ནག་རྒྱལ་ཡོངས་ཀྱི་སྤྱི་དམངས་མཐོང་ལམ་ནས་ནག་གསུབ་གཏོང་མཁན་སུ་ཡིན་པ་ཤེས་ཡོད།

འོ་ན། ལིའུ་ཞའོ་པའོ་ཡི<<མང་གཙོའི་རྒྱ་ནག>>གི་ལས་ཀའི་སྐུ་ཚབ་ཏུ་གྱུར་པའི་རྩོམ་སྒྲིག་པར། སུ་ཞིག་གིས་རེ་སྐུལ་ཞུས་པའམ་བཀའ་བཏང་ནས་བོད་ཀྱི་གནད་དོན་སྐོར་གྱི་རྩོམ་ཡིག་ལས། མེད་དུ་མི་རུང་བའི་དབང་བསྒྱུར་བྱ་ཚོའི་ངོས་ལེན་དང་མི་དམངས་བདག་དབང་བཅས་ཀྱི་ཞིབ་ཆའི་གནད་དོན་རྣམས་ནག་གསུབ་གཏོང་དགོས་པར་བརྗོད་པ་རེད། དེ་སུ་རེད།

ཞྭ་སྒབ་པ་དབང་ཕྱུག་བདེ་ལྡན་མཐའ་མཚམས་བརྒལ་ཏེ་རྒྱ་གར་དུ་བཙན་བྱོལ་སླེབས་པ་རེད། གང་ཞེ་ན། ཁོང་གིས་ང་ལྷ་སར་ལོག་ནས་བཙན་དབང་སྒོ་ནས་དམར་ཤོག་རྒྱ་ནག་དང་མཉམ་ལས་བྱེད་འདོད་མེད་ཅེས་ཁོང་གིས་བརྩམས་པའི<<བོད་ཀྱི་སྲིད་དོན་རྒྱལ་རབས>>གླེང་བརྗོད་ནང་བཀོད་གནང་ཡོད། དེ་ལས་རྒྱ་ཆེ་བའི་དོན་སྙིང་ཞིག་གི་སྒང་ནས་བཤད་ན། ང་ཚོ་དང་། ང་སོགས<<མང་གཙོའི་རྒྱ་ནག>>གི་ད་ལྟའི་རྩོམ་སྒྲིག་པ་བཅས་ནི་རྣམ་པ་མ་འདྲ་བའི་སྒོ་ནས་ས་མཚམས་བརྒལ་བ་རྐྱང་རེད་ལ། དམར་མདོག་གི་རྒྱ་ནག་པ་དང་བཙན་ཤེད་ངང་ལྷན་གཅིག་ཏུ་མཉམ་ལས་བྱེད་འདོད་མེད་པ་རེད་ལ། དྲང་བདེན་མིན་པའི་ལོ་རྒྱུས་འགྲེལ་བརྗོད་པ་སུ་ཞིག་དང་མཉམ་ལས་བྱེད་འདོད་མེད་པ་མ་རེད་དམ།
རྒྱ་ནག་གི་ཕྱི་ལོགས་སུ་བསྡད་དེ་སྨྲ་བརྗོད་རང་དབང་དང་ཁྲིམས་ཀྱིས་འགན་ཐེག་ཡོད་པའི་སྒོ་ནས་གནས་ཚུལ་རྟོགས་པའི་དབང་ཆ་ཡོད་སའི་རྒྱལ་ཁབ་ཏུ་བསྡད་ཡོད་དུས། ང་ཚོས་མཉམ་ལས་མི་བྱེད་པའི་ཁྱབ་ཁོངས་འདི་དག་ཀྱང་ཚུད་དགོས་པ་སྟེ། དབང་སྡུད་པས་ཚིག་བརྗོད་གསར་པར་བརྟེན་ནས་དོན་དངོས་གནས་ཚུལ་གཡོ་འགེབས་བྱས་པ་རྣམས་རྩོམ་འབྲི་བྱ་དགོས་པ། རྒྱ་ནག་གི་ཞིབ་བཤེར་ལས་ཁུངས་མ་ལག་ཚོས་ལྟ་བཤེར་བྱས་ཏེ་སྦས་བཀུངས་བྱས་པ་དག་རྩོམ་སྒྲིག་བྱེད་རྒྱུ། དོན་དངོས་གནས་ཚུལ་འགོད་སྤེལ་བྱེད་རྒྱུ་རྒྱུན་འཁྱོངས་བྱེད་པ། དཀའ་སྡུག་ཕོག་མཁན་ཚོ་རྨེག་མེད་དུ་འཇོམ་བཞིན་ཡོད་པར་བདེན་དཔང་བྱ་ཐུབ་དགོས་པ་སོགས་ལ་བརྟེན་ནས། སྐད་ཆའི་རང་དབང་དང་བསམ་བློ་བཏང་འཛིན་ལ་ཁ་གཏད་གཅོག་རྒྱུ་བཅས་ཡིན། ང་ཚོ་ཚང་མས་ཤེས་གསལ་ལྟར། སུ་ཞིག་གིས་མི་གཙང་བའམ་བཙོག་པ་ཞེས་པ་འདི་རྒྱུ་མཚན་དུ་བཞག་སྟེ། ཞྭ་སྒབ་པའི<<བོད་ཀྱི་སྲིད་དོན་རྒྱལ་རབས>>ནག་གསུབ་བཏང་བ་རེད།

འོ་ན། སུ་ཞིག་གིས་ངས་བྲིས་པའི་རྩོམ་ཡིག་ལས<<བོད་ཀྱི་སྲིད་དོན་རྒྱལ་རབས>>ཀྱི་ལུང་ཚིག་ནང་དོན་ཏེ། དབང་བསྒྱུར་བྱ་དག་གིས་ཁས་ལེན་ཡོད་པ་དང་། མི་དམངས་མང་གཙོ་ཞེས་པའི་སྐབས་ཀྱི་ཞིབ་འགྲེལ་ར་སྤྲོད་ཐད་ཀློག་པ་པོར་མཐོང་དུ་འཇུག་འདོད་མེད་མཁན་སུ་རེད། དབང་ཆ་ཅི་འདྲ་ཞིག་ལ་བརྟེན་ནས<<མང་གཙོའི་རྒྱ་ནག>>གིས་ཕྱོགས་གཅིག་གི་འགྲེལ་བརྗོད་ལས་ཁྱོད་ཚང་གི་ཐོག་མའི་གཏམ་དཔེར་ན། གང་བསམ་དེ་དྲན་བཤད་སའི་གླེང་སྟེགས་ཤིག་ཡིན་པ་དང་། ལྟ་ཚུལ་མི་འདྲ་བ་དགའ་བསུ་བྱེད་པའི་རང་དབང་སྟེགས་བུ། འགྲན་གླེང་དང་དཔྱད་བསྡུར་ཟེར་བའི་སྐད་ཆ་ཡོད་པ་མ་རེད་དམ། 【10】ཕྱོགས་གཅིག་ནས་སྨྲ་བརྗོད་རང་དབང་དང་གནས་ཚུལ་ཤེས་པའི་དབང་ཆ་དག་ལ་རྒྱབ་འགལ་བྱས་ནས། བོད་མི་དམངས་ཀྱིས་ཏཱ་ལའི་བླ་མར་ཕུལ་བའི་ཐམ་ཀ་སྟེ། བདག་དབང་མི་དམངས་ལ་ཡོད་པའི་ཞིབ་ཕྲའི་གནད་དོན་རྣམས་ནག་གསུབ་བཏང་ཡོད། རྒྱུ་མཚན་ནི་རྒྱ་ནག་གི་མང་གཙོའི་འགྱུར་འགྲོས་གླེང་སའི་འཐབ་རྭ་འདི་སྲུང་སྐྱོབ་བྱ་དགོས་ཟེར། དོན་དམ་པས་དཀའ་ངལ་ཅི་ཞིག་ཡོད་པ་རེད། <<མང་གཙོའི་རྒྱ་ནག>>གི་མགོ་གཉིས་མའི་བསམ་བློ་འདིས། གནས་ཚུལ་ཤེས་པའི་དབང་ཆ་ལ་སྦས་འགེབས་བྱེད་པ། རང་དབང་གི་གླེང་བརྗོད་བཀག་འགོག་བཅས་བྱས་པ་ཡིན་དུས། སོ་སོས་ངོ་རྒོལ་བྱེད་སའི་ལས་ཀར་དོན་དུ་རང་ཉིད་འཇུག་བཞིན་ཡོད་པ་རེད།

རྒྱ་ནག་གཞུང་གིས་བཀོད་སྒྲིག་བྱས་ནས་བོད་ཀྱི་ལོ་རྒྱུས་བསྒྱུར་བཅོས་བྱེད་མཁན་ལས་བྱེད་ཚོས། བོད་ཀྱི་ཐོག་མའི་ལོ་རྒྱུས་སམ་ལོ་རྒྱུས་ངོ་མ་ཧ་གོ་ཡོད། ལོ་རྒྱུས་ཀྱི་གདོང་རིས་ངོ་མ་ཅི་ལྟར་ཡིན་མིན་གསལ་པོ་ཤེས་ཡོད། འོན་ཏེ་དེ་དང་མཉམ་དུ་ཡིག་སྒྱུར་སྐབས་སུ་མགོ་རྔ་གཅོད་གཏུབ་བཟོ་མཁན་ཆེད་ལས་པ་དང་། གཤག་བཅོས་དང་འདོར་ལེན་བྱེད་མཁན་ཆེད་ལས་མཁས་པའམ་ཚིག་བརྗོད་གསར་པ་ཞལ་འདེབས་རྒྱག་མཁན་ཚོ་ཡོད་པ་རེད། ལ་ལ་ཞིག་ནི་རང་བཞིན་ལྷན་སྐྱེས་ལྟ་བུ་རེད་ལ། འགའ་ཞིག་ནི་སྒྲིག་གཞི་ལམ་ལུགས་ཀྱི་གནོན་ཤུགས་ལས་ཅ་ལག་རྫུན་མ་བཟོ་མཁན་འདྲ་བོ་ཆགས་པ་རེད། གཞན་དབང་སྒོ་ནས་ལས་ཀ་ངན་པ་བྱ་དགོས་ཐུག་པ་རེད། དེ་ནི་བདེན་དོན་ལས་ཁུངས་ནང་དུ་ལས་ཀ་བྱེད་མཁན་ཝན་སི་ཏུན་ཧྲི་མི་སི་ཁྲི་སྟོང་མང་པོ་ཡོད་པ་འདྲ་བོ་རེད། རེད་དེ་ང་ཚོས་ཤེས་གསལ་ལྟར། ཁོང་ཚོར་རྒྱ་ནག་གཞུང་གི་བཀས་བཀོད་འོག་ཆེད་ལས་སྒོ་ནས་རྩལ་དུ་བཏོན་ཏེ་ཚིག་བརྗོད་གསར་པ་དང་གསུབ་བཅོས་བྱར་བཅུག་པ་རེད། དེ་ལས་ཀྱང་རིག་རྩལ་གྱི་ཐབས་ཤེས་སྤྱད་ནས་དོན་དངོས་གནས་ཚུལ་སྦས་བསྐུངས་བྱེད་པ། དེ་ལ་བརྟེན་ནས་ཐོག་མའི་ངོ་གདོང་གི་རྣམ་པ་ལིང་བསྒྱུར་བྱས་ནས་དབང་སྒྱུར་ལམ་ལྷོང་ཡོང་རེ་བྱེད་པ་རེད།

འོ་ན། དཀའ་ངལ་ཅི་འདྲ་ཞིག་གིས<<མང་གཙོའི་རྒྱ་ནག>>གི་རྩོམ་སྒྲིག་པར་རྒྱ་ནག་གི་མང་གཙོའི་འགྱུར་འགྲོས་འཐབ་རྭ་འདི་སྲུང་དགོས་འཁེལ་བ་རེད། ངའི་རྩོམ་ཡིག་མདུན་ངོས་ན་བསམ་བཞིན་དུ་བོད་ཁུལ་ས་གནས་དབང་ཆ། བོད་རིགས། ས་གནས་ཆོས་ལུགས། མི་རིགས་གོམས་སྲོལ་ལ་བརྩི་སྲུང་མ་བྱས་པ་ཟེར་བ་སོགས་ནི། རྒྱ་ནག་དབུས་གཞུང་གི་ཏང་སློབ་སློབ་དཔོན་གྱིས་བསྒྱུར་ཚིག་དེ་དག་དེ་བས་ཡང་དག་པ་རེད་ཅེས་བཤད་ཅེས་པའི་གཞུང་ཕྱོགས་ཚིག་བརྗོད་སྦྱར་བ་རེད། འདིས་ཀློག་པ་པོ་དག་བསླུ་བྲིད་བྱས་ནས་བདག་དབང་གནད་དོན་དེ་དབུས་གཞུང་ཟེར་བ་དེས་སྲིད་ཇུས་འཛིན་སྟངས་མ་འགྲིག་པས་ལན་པར་བཤད་པ་རེད། སུ་ཞིག་གིས་འདི་ལྟ་བུའི་སྐད་ཆ་དང་བསམ་བློ་བཟོ་བཅོས་བྱས་ནས་ཅི་ཞིག་བཏང་འཛིན་དང་ཁ་ལོ་བསྒྱུར་བསམ་པ་ཡིན། རྩོམ་སྒྲིག་པ་འདི་ད་དུང་ཡང་སྐུ་ཞབས་ལིའུ་ཞའོ་པའོ་ཡིས་ཕྱག་ལས་གནང་མྱོང་བའི<<མང་གཙོའི་རྒྱ་ནག>>གི་རྩོམ་སྒྲིག་པའི་སྐུ་ཚབ་ཡིན་ནམ། རྩོམ་སྒྲིག་པ་འདི་ད་དུང་ཡང་ངའི་རྩོམ་ཡིག<<བོད་རྒྱའི་གནད་དོན། བཙན་རྒྱལ་བའི་མདུན་སྐྱོད་རོལ་དབྱངས། >><<བོད་རྒྱའི་གནད་དོན། རབ་རིབ་ཏུ་བཅོས་པའི་ཐོབ་ཐང་དང་ཁ་འཐོར་ལ་བཏང་བའི་ས་ཆ>>སོགས་འགོད་མཁན་དེ་ག་རང་ཡིན་ནམ།

དགོད་འཆོར་སྤྱད་ཅིག་ལ། <<བོད་རྒྱའི་གནད་དོན། བཀྲེས་སྟག་མུག་སྤྱང་མདུན་གྱི་རི་དྭགས>>ཞེས་པའི་རྩོམ་ཡིག་འདི་མཚམས་སྦྱོར་ཡ་མ་ཟུང་ཞིག་དང་མཇུག་བསྡུའི་སྐད་ཆ་བསུབ་ནས་འགོད་སྤེལ་བྱས་པའི་ཉིན་རེ་འགའི་སྔ་གཞུག་ཏུ།<<མང་གཙོའི་རྒྱ་ནག>>གིས་མང་གཙོའི་རྒྱ་ནག་དང་མ་འོངས་བོད་སྐོར་འབྲེལ་བའི་རྩོམ་ཡིག་ཁ་ཤས་བཀོད་སོང་། བློ་དཀར་སེམས་དཀར་གྱི་རྗེས་འབྲངས་པ་དག་གིས་སྐད་སེང་མཐོན་པོས་གླུ་ངག་གྱེར་བཞིན། རྒྱ་ཆེ་ལ་ཞིབ་ཕྲ་བ་དང་། ཐལ་ཆེ་བའི་སྐད་ཆ་སྟེ། ལོ་རྒྱུས་ཐོག་བོད་ནི་རྒྱ་ནག་གི་ཆ་ཤས་ཡིན་པ་དང་། 1959 ལོར་ཏཱ་ལའི་བླ་མ་དང་བོད་མི་ཚོ་ཡུར་གྱར་ལ་སོང་བ་དེ་ནི། ཆོས་ལུགས་རང་བཞིན་གྱི་གནས་སྤོ་ཆེན་པོ་ཞིག་རེད་ལ། ཆོས་ལུགས་དང་རིག་གནས་ཀྱི་ཡུལ་གྱར་བ་ཞིག་ཀྱང་རེད། དེ་ནི་རྒྱ་ནག་ནང་ཁུལ་གྱི་རིག་གནས་ལམ་གོལ་ཐེབས་པ་ལ་བརྟེན་ནས་བོད་རིགས་ས་ཁུལ་དཀའ་ངལ་བཟོས་པ་རེད། མ་འོངས་པར་མང་གཙོ་ཁྲིམས་སྲིད་ཆགས་ཚར་དུས། བོད་ཁུལ་དང་། ཤིང་ཅང་ས་ཁུལ་ཚང་མ་ཀྲུང་ཧྭ་ཁྱིམ་ཚང་ཆེན་མོའི་ཆ་ཤས་ཤིག་རེད་ཟེར། 【11】

རིག་གནས་ལམ་གོལ་ཐེབས་པ་ཟེར་བའི་སྐད་ཆ་དེ་བོད་གྱུར་མིད་བཏང་བའི་ཚབ་ཏུ་བཞག་ལ། བོད་རིགས་ས་ཁུལ་ཟེར་བ་འདིས་བོད་དམ་ཐུ་བྷོད་སྦས་འགེབས་བྱས་ཡོད་པ་རེད། ཆོས་ལུགས་རང་བཞིན་གྱི་གནས་སྤོ་ཆེན་མོ་ཟེར་བའི་སྐད་ཆས་བོད་རྒྱལ་ཁབ་ཤོར་ནས་ཆབ་སྲིད་སྐྱབས་བཅོལ་དུ་གྱུར་པའི་ཚབ་ཏུ་བཀོད། འདི་དག་ནི་ཏག་ཏག་ཡོན་ཏན་པ་འདི་ཚོས་གསར་གཏོད་བྱས་པའི་མང་གཙོ་ཁྲིམས་སྲིད་ཅན་གྱི་ཚིག་བརྗོད་གསར་པ་རེད། འདིས་ཁ་གསལ་ཞིང་གོ་བདེ་བའི་སྒོ་ནས་མགོ་གཉིས་མའི་རང་མདོག་བསྟན་པ་རེད། དོན་དངོས་གནས་ཚུལ་ཆ་ཚང་ཤེས་བཞིན་དུ་ཚིག་ཟུར་ཙམ་མི་ཤོར་བའི་རྫུན་གཏམ་སྤེལ་བ་རེད། 【12】རེད་དེ་འདི་ཚོ་ནི་གནད་དོན་ཞིག་མིན་པ་འདྲ་་་་་།

དངོས་གནས་དྲང་གནས་ཀྱི་གནད་དོན་ཡོད་ས་ནི། གལ་ཏེ<<མང་གཙོའི་རྒྱ་ནག>>གིས་སྨྲ་བརྗོད་རང་དབང་གི་དམིགས་འབེན་རྒྱུན་འཁྱོངས་བྱེད་ཀྱི་ཡོད་ན། མང་གཙོ་ཁྲིམས་སྲིད་ཅན་གྱི་ཚིག་བརྗོད་གསར་པ་ལ་བརྟེན་ནས་བོད་འདི་ཉིད་གནའ་སྔ་མོ་ནས་རྒྱ་ནག་གི་ཆ་ཤས་རེད་ཟེར་ནས་ལོག་འགྲེལ་བྱ་མི་རུང་ལ། ང་ལྟ་བུས <<བོད་རྒྱའི་གནད་དོན། བཀྲེས་སྟག་མུག་སྤྱང་མདུན་གྱི་རི་དྭགས>>ལས་རྩལ་འདོན་བྱས་ཏེ་མི་དམངས་ཀྱི་བདག་དབང་སོགས་གླེང་བའི་རང་དབང་ལ་བརྩི་བཀུར་བྱ་དགོས།

ལོ་བདུན་གོང་དུ། <<མང་གཙོའི་རྒྱ་ནག>>གི་རྩོམ་སྒྲིག་པ་ལིའུ་ཞའོ་པའོ་སྨྲ་བརྗོད་གནད་དོན་ལ་བརྟེན་ནས་ནག་ཉེས་ཕོག་པ་རེད། སྐབས་དེར་ཏཱ་ལའི་བླ་མས་སྤྱི་བསྒྲགས་སྤེལ་དོན། རྒྱ་ནག་གིས་རངདབང་སླད་དུ་སྐད་ཆ་བཤད་མཁན་ལིའུ་ཞའོ་པའོ་ལྟ་བུ་ལ་གང་བྱུང་སྒོ་ནས་ཁྲིམས་ཐག་བཅད་པ་འདིས། རྒྱལ་སྤྱིའི་སྤྱི་ཆིངས་ཀྱི་རྨང་གཞིའི་ཚད་ཐིག་དང་འགལ་ཡོད་པ་མ་ཟད། རྒྱ་ནག་རང་ཉིད་ཀྱི་རྩ་ཁྲིམས་སུ་གཏན་འབེབས་བྱས་ནས་བཀོད་པའི་སྨྲ་བརྗོད་རང་དབང་གནད་དོན་ལ་ཡང་འགལ་ཡོད་པ་རེད་གསུངས།【13】——ལོ་བདུན་རྗེས་ཀྱི་དེ་རིང་། ལིའུ་ཞའོ་པའོ་གྲོགས་པོས་ཁོང་གི་སྐུ་ཚབ་བྱས་ནས་རྩོམ་སྒྲིག་བྱེད་བཞིན་ཡོད། འདིས་ནི་རྩོམ་སྒྲིག་པའི་དབང་ཆ་བེད་སྤྱད་ནས་རྩོམ་པ་པོོས་བཀོད་པའི་ཐམ་ཀ་འདི་ནི་བོད་མི་དམངས་ཀྱིས་མན་ཇུ་དང་རྒྱ་ནག་པས་ཐེ་ཇུས་བྱས་པར་ཁས་ལེན་མེད་པར་སྟོན་པའི་དཔང་རྟགས་ཤིག་རེད་ལ། མི་དམངས་ཀྱིས་ཏཱ་ལའི་བླ་མ་འདོད་མོས་བྱེད་པའི་དཔང་པོ་ཞིག་ཀྱང་རེད། ཏཱ་ལའི་བླ་མ་དང་དགའ་ལྡན་ཕོ་བྲང་གི(བོད་སྲིད་གཞུང)གི་ཁྲིམས་མཐུན་རང་བཞིན་ཡོད་སའང་འདི་དག་རེད་ཟེར་བའི་འགྲེལ་བརྗོད་དབང་ཆ་འཕྲོགས་པ་རེད།

<<མང་གཙོའི་རྒྱ་ནག>>གིས་རྒྱུན་དུ་མང་གཙོའི་འགྱུར་འགྲོས་དྲིལ་བསྒྲགས་ཤུགས་རྒྱག་གི་ཡོད་ལ། རྒྱ་ནག་འདི་ཁྲིམས་སྲིད་མང་གཙོ་ཅན་ཞིག་ཆགས་སུ་འཇུག་དགོས་ཟེར། འོ་ན། གནད་དོན་ངོ་མ་ནི། འདི་མགོ་གཉིས་མ་ཞིག་གི<<མང་གཙོའི་རྒྱ་ནག>>རེད་དམ། མང་གཙོའི་རྒྱ་ནག་འདིར་དབང་ཆ་ཁྱད་མཚར་བ་ཞིག་ཡོད། དེ་ནི་གདམ་ཀ་ཡོད་པའི་སྒོ་ནས་དོན་དངོས་གནས་སྟངས་གསུབ་རྒྱུ་དེ་རེད། ཞིབ་ཚགས་པོའི་སྒོ་ནས་བརྗོད་ཚིག་བཟོ་བཅོས་བྱས་ཏེ་བསམ་བློའི་འཁོར་རྒྱ་ཇེ་ཆུང་དང་ཚད་བཀག་བཟོ་གི་ཡོད་ལ། དེ་ལ་བརྟེན་ནས་མིའི་དབྱེ་ཞིབ་ཁ་ཕྱོགས་བསྒྱུར་གྱི་ཡོད་པ་མིན་ནམ། འདི་ནི་མིག་སྔར་སུས་བཏང་འཛིན་བྱས་ཡོད་ན། མ་འོངས་པ་ནའང་དེས་བཏང་འཛིན་བྱ་དགོས་ཟེར་བའི་མང་གཙོའི་རྒྱ་ནག་ཅིག་ཨེ་ཡིན། མང་གཙོའི་རྒྱ་ནག་འདིས་ང་ཚོ་ལའང་དཀའ་སྡུག་ཡོད་ཅེས་པའི་དཀའ་སྡུག་དང་། གནོང་ཚིག་དག་ཀྱང་བསུབ་འགྲོ་བའི་འཇིགས་ཡེ་རེ་བ་ཡི་ཝན་སན་ཏུན་ཞིག་ཡིན་ནམ།

3.<<མང་གཙོའི་རྒྱ་ནག>>གི་ལན་འདེབས།

ངས་གོང་གི་རྩོམ་ཡིག་འདི<<མང་གཙོའི་རྒྱ་ནག>>ལ་བསྐུར་མོད། འོན་ཏེ་ཁོང་ཚོས་ང་ལ་བཏང་བའི་ཡིག་ལེན་འདི་ལྟ་སྟེ།

ལྕམ་ཐང་ལགས། སྐུ་ཁམས་བཟང་།

རྩོམ་ཡིག་བསྐུར་བ་འབྱོར་བྱུང་། ངེད་གསར་ཁང་ནས་འགོད་སྤེལ་བྱ་རྒྱུ་མིན། གཞན་དུ་བསྐུར་རོགས་གནང་། ཐུགས་རྗེ་ཆེ།

<<མང་གཙོའི་རྒྱ་ནག>>རྩོམ་སྒྲིག་ཚོ་ཆུང་།

རྩོམ་པ་པོས་བསྐྱར་དུ་བསྐུར་བའི་གནད་དོན་ཁ་ཤས།

(1) ཨ་རིའི་མང་གཙོ་ཐེབས་རྩ་ཚོགས་པས་རྒྱབ་སྐྱོར་གནང་བའི་མང་གཙོའི་རྒྱ་ནག་གིས་ཅིའི་ཕྱིར་དབང་བསྒྱུར་ཡུལ་གྱི་ངོས་ལེན་དང་མི་དམངས་ཀྱི་བདག་དབང་། བདག་དབང་དམངས་ལ་ཡོད་པ་སོགས་དང་འབྲེལ་བའི་བརྗོད་བྱ་བསུབ་པ་ཡིན།

(2) མང་གཙོའི་རྒྱ་ནག་གིས་ཅིའི་ཕྱིར་ས་གནས་ཀྱི་ཆོས་ལུགས་རིག་གནས་དམངས་སྲོལ། བོད་ཁུལ་ས་གནས་ཐོབ་ཐང་། བོད་རིགས་སོགས་མ་རྩོམ་བརྗོད་བྱ་མིན་པ་དག་བཀོད་པ་ཡིན། དེས་མ་ཚད། རྩོམ་པ་པོས་ངོ་རྒོལ་བྱེད་སའི་ཚིག་བརྗོད་དེ་དག་ཅིའི་ཕྱིར་རྩོམ་ཡིག་མཚམས་སྦྱོར་དུ་བཅུག་པ་ཡིན།

(3) རྩོམ་སྒྲིག་པས་ངའི་དྲི་བར་གནང་བའི་ལན་འདེབས་ལས། མང་གཙོའི་འགྱུར་འགྲོས་གླེང་སའི་འཐབ་རྭ་འདི་བསྲུང་ཆེད་ཡིན་ཟེར་བ་འདིས། གལ་ཏེ་མི་དམངས་མང་གཙོ། བདག་དབང་དམངས་ལ་ཡོད་པ་ཟེར་བའི་བརྗོད་བྱ་དེ་ཚོ་མ་བསུབ་ན་ཨ་རིའི་མང་གཙོ་ཐེབས་རྩ་ནས་རྒྱབ་སྐྱོར་གནང་བའི་མང་གཙོའི་རྒྱ་ནག་གནས་མི་ཐུབ་པ་ཨེ་ཡིན།

(4) མང་གཙོའི་རྒྱ་ནག་གིས(twitter)དུ་བཤད་པའི་སེམས་ཁྲལ་ཟེར་བའི་ནང་དོན་ངོ་མ་ཅི་ཡིན།

(5) མང་གཙོའི་རྒྱ་ནག་གི་བྱེད་སྟངས་དེས་རྩོམ་པ་པོ་དང་འགལ་འདུ་བསླངས་བྱུང་། ཅིའི་ཕྱིར་འགྲེལ་བཤད་སྔ་རྗེས་མ་མཐུན་པ་དང་། ལྷག་པར་དུ་དོགས་མི་བདེ་བའི་བརྡ་འཕྲིན་བསྐུར་དོན་ཅི་ཡིན།

(6) མང་གཙོའི་རྒྱ་ནག་གི་བྱེད་བབ་ལས་རྩོམ་པ་པོས་ཆེད་རྩོམ་འདི་འབྲི་དགོས་ཐུག་པ་རེད། ཅིའི་ཕྱིར་མང་གཙོའི་རྒྱ་ནག་གིས་གྲོས་བསྡུར་ཆེད་རྩོམ་དྲ་ཐོག་ཏུ་མ་བཀོད་པ་མ་ཟད། རྒྱུ་མཚན་གང་ཡང་འགྲེལ་བརྗོད་མེད་དོན་ཅི་ཡིན།

མཇུག་བསྡུའི་སྐད་ཆ།

<<བོད་རྒྱའི་གནད་དོན། རྩོམ་ཡིག་གཤག་བཅོས། མགོ་གཉིས་མ་དང་མང་གཙོའི་ཁྲིམས་སྲིད>>འོད་ཟེར་པོད་ཁུག་ཏུ་སྤེལ་རྗེས། ཟླ་བ10ཚེས9ཉིན། <<མང་གཙོའི་རྒྱ་ནག>>གིས་མི་མངགས་ནས་འོད་ཟེར་དང་སྐད་ཆ་བྱས། དེའི་རྗེས་ནས་སྐབས་འཕྲལ་རྩོམ་སྒྲིག་པ་ཡིན་ཟེར་མཁན་ཞིག་གིས་འོད་ཟེར་ལ་ཁ་པར་བཏང་། ད་དུང་ཁོས་བཤད་དོན། རྩོམ་ཡིག་མཇུག་སྡུད་སྐད་ཆ་ཁོས་བསུབ་པ་ཡིན་ཟེར། (春秋笔法ཁྲུན་ཆིའུ་པིར་གཤིས)བསྟོད་སྨད་མཚོན་བྱེད་ཀྱི་དེབ་ཐེར་འབྲི་སྟངས་སྤྱད་པའི་མཚམས་སྦྱོར་དེ་ཁོས་གླན་པ་ཡིན་ཟེར། མཇུག་སྡུད་སྐད་ཆ་བསུབ་དགོས་དོན་ནི་ཟློས་སྐྱོན་འདུག་པས་བསུབ་པ་ཡིན་ཟེར།
འོད་ཟེར་གྱིས་བཤད་དོན། རྩོམ་སྒྲིག་པ་ཞིག་ཡིན་དུས་བརྗོད་དོན་ཟློས་སྐྱོན་འདུག་ན་བཟོ་བཅོས་བྱ་ཆོག་གི་རེད། དེ་ནི་རྩོམ་སྒྲིག་པ་ཞིག་གིས་བྱེད་དགོས་པའི་ལས་ཀ་རེད་ཅེས་ལན་བཏབ།
ཡང་ཁོས་བཤད་དོན། རྩོམ་ཡིག་དེའི་མཇུག་སྡུད་བསྟན་དོན་ཧ་ཅང་ཐལ་ཆེ་འདུག་ཟེར།
འོད་ཟེར་གྱིས་བཤད་དོན། གལ་ཏེ་མང་གཙོའི་རྒྱ་ནག་ཅིག་ཡིན་ཟེར་ན། དེ་ནས་སྨྲ་བརྗོད་རང་དབང་ལ་བརྩི་བཀུར་བྱ་དགོས་པ་རེད། མ་གཞི་ལྟ་བ་མི་མཐུན་པ་ཡིན་ནའང་། རྩོམ་པ་པོའི་སྨྲ་བརྗོད་དབང་ཆ་ལ་སྲུང་སྐྱོབ་བྱ་དགོས་པ་རེད་ཅེས་བཤད་པ་དང་སྦྲགས་ཏེ། (twitter)དུ་བཀོད་པའི་ང་ཚོར་དཀའ་སྡུག་འདུག་ཅེས་དཀའ་སྡུག་དེ་ཅི་རེད་ཟེར་འདྲི་དུས། ངའི་རྩོམ་ཡིག་གཤག་བཅོས་བྱེད་མཁན་ནམ་གནས་སྐབས་རྩོམ་སྒྲིག་པ་ཡིན་ཟེར་མཁན་དེས་སྐད་ཆ་འདི་འདྲ་ཞིག་དྲ་རྒྱར་བཏང་ཡོད་མེད་ཀྱང་ཤེས་མེད། <<མང་གཙོའི་རྒྱ་ནག>>གི་གནས་སྐབས་རྩོམ་སྒྲིག་པ་འདིས་ཅིའི་ཕྱིར་དུ་རྩོམ་པ་པོ་རང་ཉིད་ལ་ཐད་ཀར་འབྲེལ་བ་བྱས་ནས་འགྲེལ་བཤད་མ་བརྒྱབ་པ་ཡིན།
དོན་ངོ་མས། <<མང་གཙོའི་རྒྱ་ནག>>གིtwitterསྟེང་དུ་རྩོམ་སྒྲིག་པར་ངོ་མ་དཀའ་སྡུག་འདུག་ཟེར་མཁན་དེ་སུ་རེད། ཡང་སྙིང་དཀའ་སྡུག་ཅི་ཞིག་ཡོད།

2016ཟླ་བ10 པའི་ཚེས8 ལ།
ཐེ་ལ་ཝེ་ཧྥུ།

མ་རྩོམ། http://moments-of-samsara.blogspot.com/2016/10/blog-post_24.html

2016 Nov 26,  in འགྱུར་རྩོམ།  |

རྗེས་འདེད་དྲ་བྱང་། URI | མཆན་བུའི་RSS

1. #1  རྒྱང་མིག  ་ལགས་ཀྱིས་སྤེལ་དོན།: 
   November 26th, 2016 at 7:58 pm 
   དྲང་བདེན་གྱི་ཐད་ནས་ནམ་ཡང་ཕྱིར་བཤོལ་དང་ཞུམ་པ་མེད་པའི་བཀུར་འོས་རྩོམ་པ་པོ་ཐང་ཏང་ཧུང་དང་། ཚའོ་ཁྲང་ཆིང་། ཝེ་ཅིན་ཆིན་སོགས་ཀྱི་རིགས་རྒྱུད་རྒྱ་ཡིན་ན་ཡང་། ལོ་རྒྱུས་ཀྱི་བདེན་དོན་དང་བོད་ཀྱི་གནད་དོན་དག་ལ་འཕྲད་སྐབས། ཁོང་ཚོ་ནི་བོད་མི་མགོ་འདོགས་རིང་ལུགས་པ་ཚོ་དང་། སྒལ་ཚིགས་མེད་པའི་བོད་མི་སོབ་སོབ་སླ་བཅོས་ཅན་ཚོ་དང་གཏན་ནས་མི་འདྲ་བར། བདེན་དོན་ནི་སྲོག་ལ་བབས་ཀྱང་འགྱུར་མེད་ངང་འབད་པས་སྲུང་མཁན་ཞེ་ཅིག་ལགས་པས། ཁོང་ཚོ་ལ་གདུང་སེམས་མཉམ་སྐྱེད་ངང་ནམ་ཡང་གུས་བཀུར་ཡོད། ཁྱེད་ཚོའི་དཀའ་སྡུག་ནི་བོད་ཀྱི་དཀའ་སྡུག་ཀྱང་ཅི་ལ་མིན་ནམ།
2. #2  སད་མི  ་ལགས་ཀྱིས་སྤེལ་དོན།: 
   November 26th, 2016 at 9:18 pm 
   ད་ལྟའི་བར་དུ་ཕྱི་སྡོད་རྒྱ་མི་འདི་ཚོ་ལས་བོད་མིར་དོ་དམ་རྒྱབ་སྐྱོར་གནང་མཁན་ཐང་ཏང་ཧུང་དང་། ཚའོ་ཁྲང་ཆིང་། མོ་ལི། ཀྲུའུ་རས། ཁྲན་ཕོ་ཁུང་བཅས་རྒྱ་མི་ལྔ་དྲུག་ཅིག་ཡོད། དེ་མིན་པའི་རྒྱ་རྒན་མགོ་བདེ་ཅན་སྐོར་ཞིག་གིས་དབུ་ལམ་ལ་རྒྱབ་སྐྱོར་ཡོད་ཟེར། དབུ་ལམ་ལ་རྒྱབ་སྐྱོར་བྱེད་མཁན་རྒྱ་འདི་ཚོའི་དམིགས་ཡུལ་གསལ་པོ་ཡིན་པ་སྟེ། དེ་ནི་བོད་མི་ཚོ་རྒྱ་མི་དང་མཉམ་དུ་འདུག་རྒྱུ་གཏན་འཁེལ་སོང་ན། དེ་ནས་བོད་མི་ཚོ་ག་ལེ་ག་ལེར་འཆི་རྒྱུ་ལས་འགྲོ་ས་མེད་པས། དོན་དུ་བོད་མི་རྒྱ་མི་བཟོ་འདོད་པ་དང་། བོད་ཡུལ་རྒྱ་ཡུལ་བཟོ་འདོད་པ་ཁོ་ན་ལས་མེད། དེས་ན་གོང་གི་རྒྱ་མི་ལྔ་དྲུག་འདི་ཚོས་བློས་གཏོང་གང་འཚམ་རེ་བྱས་ནས་བོད་མིར་སེམས་བསམ་པའི་རྒྱབ་སྐྱོར་མཐའ་གཅིག་ཏུ་བྱེད་བཞིན་ཡོད་པར་ཐུགས་རྗེ་ཆེ་ཞུ་གི་ཡོད།
3. #3  གཞུང་པ་ཚེ་དབང་བསོད་ནམས་  ་ལགས་ཀྱིས་སྤེལ་དོན།: 
   November 26th, 2016 at 11:41 pm 
   བོད་རྒྱའི་འབྲེལ་ལམ་དེ་རྩོམ་ཡིག་ཀྱང་པའི་རྒྱུད་
   ནས་ནམ་ཡང་གསེལ་མི་ཐུབ་ལ་བོད་རྒྱའི་འབྲེལ་ལམ་དེ་བོད་རྒྱ་གཉིས་ལ་ཁ་ཞེ་གཉིས་མེད་ཀྱི་གསེལ་རྒྱུའི་ཆོད་སེམས་དང་ཡིད་ཆེས་ཡོད་ན་མི་དང་མི་ཐུག་ནས་ཕར་བཤད་ཚུར་ཉན་དང་ཚུར་
   བཤད་ཕར་ཉན་གྱི་རྒྱུད་ནས་བོད་རྒྱའི་དཀའ་ངལ་གསེལ་དགོས་པ་ལས་རྩོམ་ཡིག་དང་ཁ་དམག་ལ་འགན་འཁུར་ནས་བོད་རྒྱའི་དཀའ་ངལ་ནམ་ཡང་གསེལ་མི་ཐུབ་པ་ངས་ཚིག་ཐག་བཅད་ནས་བཤད་ཐུབ་།
4. #4  ཀརྡོ་རབ་འབྱམས་པ་  ་ལགས་ཀྱིས་སྤེལ་དོན།: 
   November 27th, 2016 at 12:42 am 
   ་་་་་་་་་་བོད་རྒྱའི་དཀའ་ངལ་གསེལ་དགོས་པ་་་་་་་་་
   འདི།
   ་བོད་རྒྱའི་དཀའ་ངལ་བསལ་དགོས་པ
   གསེལ་ཞེས་པའི་བོད་ཡིག་ཅིག་མེད་ལ། གསལ་ནི་འོད་གསལ་བ་དདང་། བསལ་ནི། བར་ཆད་དང་འགོག་རྐྱེན་བསལ་བ་སོགས་ལ་འཇུག གཞུང་པ་རང་ཚིག་མཛོད་རྔོག་ཡ་ལ་གོམས་གཤིས་ཤིག་བྱུང་ན་རང་གཞན་གཉིས་ཀར་ཕན།
5. #5  གཞུང་པ་ཚེ་དབང་བསོད་ནམས་  ་ལགས་ཀྱིས་སྤེལ་དོན།: 
   November 27th, 2016 at 1:32 am 
   ཐུགས་རྗེ་ཆེ་བཀྲིན་ཆེ་།
   མཁས་པའི་ཉམས་མྱོངས་བརྒྱུད་ནས་
   ཤེས་ཡོན་ཐོབ་།
6. #6  གཞུང་པ་ཚེ་དབང་བསོད་ནམས་  ་ལགས་ཀྱིས་སྤེལ་དོན།: 
   November 27th, 2016 at 1:37 am 
   རང་ལ་དགོས་པའི་ཡོན་ཏན་དེ་།
   ཉིན་མ་རེ་ལ་ཚིག་རེ་སྦྱོངས་།
   ཉིན་རྒྱ་སོང་ན་ཚིག་བརྒྱ་ཤེས་།
7. #7  ཨ་འབར་འཇིགས་དབང།  ་ལགས་ཀྱིས་སྤེལ་དོན།: 
   November 27th, 2016 at 9:26 pm 
   ༅༅། བོད་རྒྱའི་དཀའ་རྙོག་སེལ་ཐབས་སྐོར་ལ་གཞུང་པ་བསོད་ནམས་ཚེ་དབང་ནས་གསུངས་

   པར་རྒྱབ་བསྐྱོར་ཡོད། ཡིག་ཐོག་ནས་ཁ་དམག་བརྒྱབ་སྟེ་བསྡད་ན་ཕན་པ་ཅི་ཡང་མི་ཡོང།

   
   

   
   

   转自：http://www.khabdha.org/?p=87122
   
   原文：《唐丹鸿致《民主中国》——西藏问题：“除垢新话”、“双重思想”与“民主宪政”》
   http://woeser.middle-way.net/2016/10/blog-post_8.html